Estatuto Real de 1834: Diferenzas entre revisións

== Título I. Da convocación das Cortes xerais do Reino. ==

 

Respecto ao que preveñen a lei 5.ª, título 15.º, Partida 2.ª, e as leis 1.ª e 2.ª, título 7.º, libro 6.º da Nova Recompilación, S. M. a raíña Gobernadora, en nome da súa excelsa Filla Dona Isabel II, resolveu convocar as Cortes Xerais do Reino.

 

As Cortes xerais comporanse de dous estamentos: o de Próceres do Reino, e o de Procuradores do Reino.

 

== Título II. Do estamento de Próceres do Reino. ==

 

O estamento de Próceres do Reino hase compor:

# De moi Reverendos Arcebispos e Reverendos Bispos.

# Dos que no ensino público, ou cultivando as ciencias ou as letras, adquirisen gran renome e celebridade, con tal que gocen unha renda anual de sesenta mil reais, xa proveña de bens propios, xa de soldo cobrado do Erario.

 

Bastará ser Arcebispo ou Bispo electo ou auxiliar para poder ser elixido, en clase de tal, e tomar asento no estamento de Próceres do Reino.

 

Todos os Grandes de España son membros natos do estamento de Próceres do Reino; e tomarán asento nel, con tal que reúnan as condicións seguintes:

# Ter vinte e cinco anos cumpridos.

# Non ser súbditos doutra Potencia.

 

A dignidade de Prócer do Reino é hereditaria nos Grandes de España.

 

O Rei elixe e nomea os demais Próceres do Reino, cuxa dignidade é vitalicia.

 

Os Títulos de Castela que foren nomeados Próceres do Reino, deberán xustificar que reúnen as condicións seguintes:

# Ser maiores de vinte e cinco anos.

# Non ser súbditos doutra Potencia.

 

O número de Próceres do Reino é ilimitado.

 

A dignidade de Prócer do Reino pérdese unicamente por incapacidade legal, en virtude de sentenza pola que se impuxo pena infamatoria.

 

O Regulamento determinará todo o concernente ao réxime interior, e ao modo de deliberar do estamento de Próceres do Reino.

 

O Rei elixirá de entre os Próceres do Reino, cada vez que se congreguen as Cortes, aos que haxan de exercer durante aquela reunión os cargos de Presidente e Vicepresidente do devandito estamento.

 

O estamento de Procuradores do Reino comporase das persoas que se nomeen con arranxo á lei de eleccións.

 

Para ser Procurador do Reino requírese:

# Ser natural destes Reinos ou fillo de pais españois.

No caso de que un mesmo individuo fose elixido Procurador a Cortes por máis dunha provincia, terá o dereito de optar entre as que lle nomearon.

 

Non poderán ser Procuradores do Reino:

# Os que se achen procesados criminalmente.

# Os debedores aos fondos públicos, en calidade de segundos contribuíntes.

 

Os Procuradores do Reino obrarán con suxeición aos poderes que se lles expediron ao tempo do seu nomeamento, nos termos que prefije a Real Convocatoria.

 

A duración dos poderes dos Procuradores do Reino será de tres anos, a menos que antes deste prazo haxa o Rei disolto as Cortes.

 

Cando se proceda a novas eleccións, ben sexa por caducar os poderes, ben porque o Rei disolvese as Cortes, os que fosen ultimamente Procuradores do Reino poderán ser reelixidos, con tal que continúen tendo as condicións que para iso requiran as leis.

 

== Título IV. Da reunión do estamento de Procuradores do Reino. ==

 

Os Procuradores do Reino reuniranse no pobo designado pola Real Convocatoria para celebrarse as Cortes.

 

O Regulamento das Cortes determinará a forma e regras que haxan de observarse para a presentación e exame dos poderes.

 

Logo que estean aprobados os poderes dos Procuradores do Reino, procederán a elixir cinco, de entre eles mesmos, para que o Rei designe os dous que han de exercer os cargos de Presidente e Vicepresidente.

 

O Presidente e Vicepresidente do estamento de Procuradores do Reino cesarán nas súas funcións, cando o Rei suspenda ou disolva as Cortes.

 

O Regulamento prefixará todo o concernente ao réxime interior e ao modo de deliberar do estamento de Procuradores do Reino.

 

== Título V. Disposicións xerais. ==

 

Ao Rei toca exclusivamente convocar, suspender e disolver as Cortes.

 

As Cortes reuniranse, en virtude de Real Convocatoria, no pobo e no día que aquela sinalara.

 

O Rei abrirá e pechará as Cortes, ben en persoa, ou ben autorizando para iso aos Secretarios do Despacho, por un decreto especial referendado polo Presidente do Consello de Ministros.

 

Con arranxo á lei 5.ª, título 15.º, Partida 2.ª, convocaranse Cortes xerais despois da morte do Rei, para que xure o seu sucesor a observancia das leis, e reciba das Cortes o debido xuramento de fidelidade e obediencia.

 

Igualmente convocaranse as Cortes xerais do Reino, en virtude da citada lei, cando o Príncipe ou Princesa que herdase a coroa, sexa menor de idade.

 

No caso expresado no artigo precedente, os gardadores do Rei neno xurarán nas Cortes velar lealmente en custodia do Príncipe, e non violar as leis do Estado; recibindo dos Próceres e dos Procuradores do Reino o debido xuramento de fidelidade e obediencia.

 

Con arranxo á lei 2.ª, título 7.º, libro 6.º da Nova Recompilación, convocaranse as Cortes do Reino cando ocorra algún negocio arduo, cuxa gravidade, a xuízo do Rei, esixa consultalas.

 

As Cortes non poderán deliberar sobre ningún asunto que non se someteu expresamente ao seu exame en virtude dun decreto Real.

 

Queda con todo expedito o dereito que sempre exerceron as Cortes de elevar peticións ao Rei, facéndoo do modo e forma que se prefijará no Regulamento.

 

Para a formación das leis requírese a aprobación dun e outro estamento e a sanción do Rei.

 

Con arranxo á lei 1.ª, título 7.º, libro 6.º da Nova Recompilación, non se esixirán tributos nin contribucións, de ningunha clase, sen que a proposta do Rei votáronos as Cortes.

 

As contribucións non poderán imporse cando mais senón por termo de dous anos; antes de cuxo prazo deberán votarse de novo polas Cortes.

 

Antes de votar as Cortes as contribucións que haxan de imporse, presentaráselles polos respectivos Secretarios do Despacho unha exposición, en que se manifeste o estado que teñan os varios ramos da administración pública; debendo despois o Ministro de Facenda presentar ás Cortes o Orzamento de gastos e dos medios de satisfacelos.

 

O Rei suspenderá as Cortes en virtude dun decreto referendado polo Presidente do Consello de Ministros; e en canto se lea aquel, separaranse un e outro estamento, sen poder volver reunirse nin tomar ningunha deliberación nin acordo.

 

No caso que o Rei suspenda as Cortes, non volverán estas a reunirse senón en virtude dunha nova Convocatoria.

 

O día que esta sinalare para volver reunirse as Cortes, concorrerán a elas os mesmos Procuradores do Reino; a menos que xa se cumprira o termo do tres anos, que deben durar os seus poderes.

 

Cando o Rei disolva as Cortes haberá de facelo en persoa ou por medio dun decreto referendado polo Presidente do Consello de Ministros.

 

Nun e outro caso separaranse inmediatamente ambos os estamentos.

 

Anunciada de orde do Rei a disolución das Cortes, o estamento de Próceres do Reino non poderá volver reunirse nin tomar resolución nin acordo, ata que en virtude de nova Convocatoria volvan xuntarse as Cortes.

 

Cando de orde do Rei disólvanse as Cortes, quedan anulados no mesmo acto os poderes dos Procuradores do Reino. Todo o que fixeren ou determinaren despois, é nulo de dereito.

 

Se fosen disoltas as Cortes, haberán de reunirse outras antes do termo dun ano.

 

Sempre que se convoquen Cortes, convocarase a un mesmo tempo a un e outro estamento.

 

Non poderá estar reunido un estamento, sen que o estea igualmente o outro.

 

Cada estamento celebrará as súas sesións en recinto separado.

 

As sesións dun e outro estamento serán públicas, excepto nos casos que sinalar o Regulamento.

 

Así os Próceres como os Procuradores do Reino serán inviolables polas opinións e votos que deren en desempeño do seu encargo.

 

O Regulamento das Cortes determinará as relacións dun e outro estamento, xa reciprocamente entre si, xa respecto de Goberno.