Constitución española de 1869: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición |
arranxo formato dos astigos |
||
Liña 30:
== Título I - Dos españois e os seus dereitos ==
'''Artigo 1.'''
Son españois:
# Tódalas persoas nadas en territorio español.
Liña 43:
Ningún español nin estranxeiro poderá ser detido nin preso senón por causa de delito.
Todo detido será posto en liberdade ou entregado a a Autoridade xudicial dentro das vinte e catro horas seguintes ao acto da detención.
Liña 50 ⟶ 51:
A providencia que se ditar, notificarase ao interesado dentro do mesmo prazo.
Ningún español poderá ser preso senón en virtude de mandamento de xuíz competente. O auto polo cal se ditou o mandamento, ratificarase ou reporá, ouvido o presunto reo, dentro das setenta e dúas horas seguintes ao acto da prisión.
Ninguén poderá entrar no domicilio dun español, ou estranxeiro residente en España, sen o seu consentimento, agás nos casos urxentes de incendio, inundación ou outro perigo análogo, ou de agresión ilexítima procedente de dentro, ou para auxiliar a persoa que desde alí pida socorro.
Liña 62 ⟶ 65:
Con todo, cando un delincuente, achado ''in fraganti'' e perseguido pola Autoridade ou os seus axentes, se refuxiar no seu domicilio, poderán estes penetrar nel, só para o acto da aprehensión. Se se refuxiar en domicilio alleo, procederá requirimento ao dono deste.
Ningún español poderá ser compelido a mudar de domicilio ou de residencia senón en virtude de sentenza executoria.
En ningún caso poderá deterse nin abrirse pola Autoridade gubernativa a correspondencia confiada ao correo, nin tampouco deterse a telegráfica.
Pero en virtude de auto de xuíz competente poderán deterse unha e outra correspondencia, e tamén abrirse en presenza do procesado a que se lle dirixa por correo.
Todo auto de prisión, de rexistro de morada, ou de detención da correspondencia escrita ou telegráfica, será motivado.
Liña 77 ⟶ 83:
Os axentes da Autoridade pública estarán así mesmo suxeitos á indemnización que regule o xuíz, cando reciban en prisión a calquera persoa sen mandamento en que se insira o auto motivado, ou cando a reteñan sen que devandito auto fose ratificado dentro do termo legal.
A Autoridade gubernativa que infrinxa o prescrito nos artigos 2º, 3º, 4º e 5º, incorrerá segundo os casos, en delito de detención arbitraria ou de violación de morada, e quedará ademais suxeita á indemnización prescrita no parágrafo segundo do artigo anterior.
Terá así mesmo dereito a indemnización regulada polo xuíz, todo detido que dentro do termo sinalado no art. 3º non fose entregado á Autoridade xudicial.
Se o xuíz, dentro do termo prescrito no devandito artigo, non elevar a prisión a detención, estará obrigado para co detido á indemnización que establece o art. 8º.
Ningún español poderá ser procesado nin sentenciado senón polo xuíz ou tribunal a quen, en virtude de leis anteriores ao delito, competa o coñecemento, e na forma que estas prescriban.
Non poderán crearse tribunais extraordinarios nin comisións especiais para coñecer de ningún delito.
Toda persoa detida ou presa sen as formalidades legais, ou fóra dos casos previstos nesta Constitución, será posta en liberdade a petición súa ou de calquera español.
A lei determinará a forma de proceder sumariamente neste caso, así como as penas persoais e pecuniarias en que haxa de incorrer o que ordenar, executar ou fixer executar a detención ou prisión legal.
Ninguén poderá ser privado temporal ou perpetuamente dos seus bens e dereitos, nin turbado na posesión deles, senón en virtude de sentenza xudicial.
Liña 102 ⟶ 113:
Quedan exceptuados dela os casos de incendio ou de inundación ou outros urxentes análogos, en que pola ocupación háxase de escusar un perigo ao propietario ou posuídor, ou evitar ou atenuar o mal que se temer ou houber sobrevindo.
Ninguén poderá ser expropiado dos seus bens senón por causa de utilidade común e en virtude de mandamento xudicial, que non se executará sen previa indemnización regulada polo xuíz con intervención do interesado.
Ninguén está obrigado a pagar contribución que non fose votada polas Cortes, ou polas Corporacións populares legalmente autorizadas para impola, e cuxa cobranza non se faga na forma prescrita pola lei.
Todo funcionario público que tente esixir ou esixa o pago dunha contribución sen os requisitos prescritos neste artigo, incorrerá no delito de exacción ilegal.
Ningún español que se ache no pleno goce dos seus dereitos civís poderá ser privado do dereito de votar nas eleccións de Senadores, Deputados a Cortes, Deputados provinciais e Concelleiros.
Tampouco poderá ser privado ningún español:
* Do dereito de emitir libremente as súas ideas e opinións, xa de palabra, xa por escrito, valéndose da imprenta ou doutro procedemento semellante.
Liña 121 ⟶ 136:
E, por último, do dereito de dirixir peticións individual ou colectivamente ás Cortes, ao Rei e ás Autoridades.
Toda reunión pública estará suxeita ás disposicións xerais de policía. As reunións ao aire libre e as manifestacións políticas só poderán celebrarse de día.
A toda Asociación cuxos individuos delinquiren polos medios que a mesma lles proporcione, poderá impórselles a pena de disolución.
Liña 131 ⟶ 148:
Toda Asociación cuxo obxecto ou cuxos medios comprometan a seguridade do Estado poderá ser disolta por unha lei.
O dereito de petición non poderá exercerse colectivamente por ningunha clase de forza armada. Tampouco poderán exercelo individualmente os que formen parte dunha forza armada, senón
con arranxo ás leis do seu instituto, en canto teña relación con este.
A Nación obrígase a manter o culto e os ministros da relixión católica.
Liña 143 ⟶ 162:
Se algúns españois profesaren outra relixión que a católica, é aplicable aos mesmos todo o disposto no parágrafo anterior.
Non se establecerá nin polas leis, nin polas Autoridades, disposición algunha preventiva que se refira ao exercicio dos dereitos definidos neste título. Tampouco poderán establecerse a censura, o depósito nin o editor responsable para os xornais.
Os delictos que se cometan con ocasión do exercicio dos dereitos consignados neste título, serán penados polos tribunais con arranxo ás leis comúns.
Todo español poderá fundar e manter establecementos de instrución ou de educación, sen previa licenza, salva a inspección da Autoridade competente por razóns de hixiene e moralidade.
Todo estranxeiro poderá establecerse libremente en territorio español, exercer nel a súa industria, ou dedicarse a calquera profesión para cuxo desempeño non esixan as leis títulos de aptitude expedidos polas Autoridades españolas.
A ningún español que estea no pleno goce dos seus dereitos civís poderá impedirse saír libremente do territorio, nin trasladar a súa residencia e haberes a país estranxeiro, salvas as obrigacións de contribuír ao servizo militar ou ao mantemento das cargas públicas.
Tódolos españois son admisibles aos empregos e cargos públicos segundo o seu mérito e capacidade.
Liña 165 ⟶ 190:
O estranxeiro que non estiver naturalizado non poderá exercer en España cargo algún que teña anexa autoridade ou xurisdición.
Todo español está obrigado a defender a Patria coas armas cando sexa chamado pola lei, e a contribuír aos gastos do Estado en proporción das súas haberes.
A enumeración dos dereitos consignados neste título non implica a prohibición de calquera outro non consignado expresamente.
Non será necesaria a previa autorización para procesar ante os tribunais ordinarios aos funcionarios públicos, calquera que sexa o delito que cometeren.
O mandato do superior non eximirá de responsabilidade nos casos de infracción manifesta, clara e terminante dunha prescrición constitucional. Nos demais, só eximirá aos axentes que non exerzan autoridade.
As garantías consignadas nos artigos 2º, 5º e 6º, e parágrafos 1º, 2º e 3º. do 17, non poderán suspenderse en toda a Monarquía nin en parte dela, senón temporalmente e por medio dunha lei, cando así o esixa a seguridade do Estado en circunstancias extraordinarias.
Liña 186 ⟶ 215:
== Título II - Dos poderes públicos. ==
'''Artigo 32.'''
A soberanía reside esencialmente na Nación, da cal emanan todos os poderes.
A forma de goberno da Nación Española é a Monarquía.
A potestade de facer as leis reside nas Cortes. El-Rei sanciona e promulga as leis.
O Poder executivo reside en El-Rei, que o exerce por medio dos seus Ministros.
Os Tribunais exercen o poder xudicial.
A xestión dos intereses peculiares dos pobos e das provincias corresponde respectivamente aos Concellos e Deputacións provinciais, con arranxo ás leis.
== Título III - Do poder lexislativo. ==
'''Artigo 38.'''
As Cortes componse de dous Corpos Colexisladores, a saber: Senado e Congreso. Ámbolos dous Corpos son iguais en facultades, agás nos casos previstos na Constitución.
O Congreso renovarase totalmente cada tres anos. O Senado renovarase por cuartas partes cada tres anos.
Os Senadores e Deputados representarán a toda a Nación, e non exclusivamente aos electores que os nomearen.
Ningún Senador nin Deputado poderá admitir dos seus electores mandato imperativo algún.
=== Sección primeira. Da celebración e facultades das Cortes. ===
'''Artigo 42.'''
As Cortes reúnense todos os anos.
Corresponde a El.-Rei convocalas, suspender e pechar as súas sesións, e disolver un dos Corpos Colegisladores, ou ambos á vez.
As Cortes estarán reunidas ao menos catro meses cada ano, sen incluír neste tempo o que se invista na súa constitución. El-Rei convocaraas, como moi tarde, para o día 1º de febreiro.
As Cortes reuniranse necesariamente logo que vacare a Coroa ou que o Rei se imposibilitar de calquera modo para o goberno do Estado.
Cada un dos Corpos Colegisladores terá as facultades seguintes:
# Formar o respectivo Regulamento para o seu goberno interior.
Liña 241 ⟶ 281:
O Presidente, Vicepresidentes e Secretarios do Senado renovaranse sempre que haxa elección xeral dos devanditos cargos no Congreso.
Non poderá estar reunido un dos Corpos Colexisladores sen que o estea tamén o outro, agás no caso en que o Senado se constitúa en Tribunal.
Os Corpos Colexisladores non poden deliberar xuntos, nin en presenza de El-Rei.
As sesións do Senado e as do Congreso serán públicas, agás nos casos que necesariamente esixan reserva.
Ningún proxecto poderá chegar a ser lei sen que antes sexa votado nos dous Corpos Colexisladores.
Se non houber absoluta conformidade entre ambos, procederase con arranxo á lei que fixa as súas relacións.
Os proxectos de lei sobre contribucións, crédito público e forza militar presentaranse ao Congreso antes que ao Senado; e se este fixer neles algunha alteración que aquel non admita, prevalecerá a resolución do Congreso.
As resolucións das Cortes tomaranse a pluralidade de votos.
Para votar as leis requírese en cada un dos Corpos Colexisladores a presenza da metade máis un do número total dos individuos que teñan aprobadas as súas actas.
Ningún proxecto de lei pode aprobarse polas Cortes senón despois de ser votado, artigo por artigo, en cada un dos Corpos Colexisladores.
Exceptuándose os Códigos ou leis que pola súa moita extensión non se presten á discusión por artigos; pero, aínda neste caso, os respectivos proxectos someteranse íntegros ás Cortes.
Ambos os Corpos Colexisladores teñen dereito de censura, e cada un dos seus individuos o de interpelación.
A iniciativa das leis corresponde a El-Rei e a cada un dos Corpos Colexisladores.
Non se poderán presentar en persoa, individual nin colectivamente, peticións ás Cortes. Tampouco poderán celebrarse, cando as Cortes estean abertas, reunións ao aire libre nos arredores do Palacio de ningún dos Corpos Colexisladores.
Os Senadores e os Deputados non poderán ser procesados nin detidos cando estean abertas as Cortes, sen permiso do respectivo Corpo Colexislador, a non ser achados ''in fraganti.'' Así neste caso, como no de ser procesados ou arrestados mentres estiveren pechadas as Cortes, darase conta ao Corpo a que pertenzan, tan logo como se reúna.
Cando houber ditada sentenza contra un Senador ou Deputado en proceso seguido sen o permiso a que se refire o parágrafo anterior, a sentenza non se poderá levar a efecto ata que autorice a súa execución o Corpo ao que pertenza o procesado.
Os Senadores e Deputados son inviolábeis polas opinións e votos que emitan no exercicio do seu cargo.
Ademais da potestade lexislativa, corresponde ás Cortes:
# Recibir a El-Rei, ao sucesor inmediato da Coroa e á Rexencia o xuramento de gardar a Constitución e as leis.
Liña 292 ⟶ 345:
# Facer efectiva a responsabilidade dos Ministros; e
# Nomear e separar libremente os Ministros do Tribunal de Contas do Reino, sen que o nomeamento poida recaer en ningún Senador nin Deputado.
'''Artigo 59.'''
O Senador ou Deputado que acepte do Goberno ou da Casa Real pensión, emprego, comisión con soldo, honras ou condecoracións, entenderase que renuncia ao seu cargo.
Liña 299 ⟶ 352:
=== Sección segunda. Do Senado. ===
'''Artigo 60.'''
Os Senadores elixiranse por provincias.
Liña 311 ⟶ 364:
Cada unha destas Xuntas elixirá, a pluralidade absoluta de votos, catro Senadores.
Calquera que sexa en diante a división territorial, nunca se alterará o número total de Senadores que, con arranxo ao prescrito nesta Constitución, resulta da demarcación actual de provincias.
Para ser elixido Senador necesítase:
# Ser español.
Liña 336 ⟶ 391:
#* Deputado provincial catro veces.
#* Alcalde dúas veces en pobos de máis de 30.000 almas.
'''Artigo 63.'''
Serán ademais elegibles os 50 maiores contribuíntes por contribución territorial, e os 20 maiores por subsidio industrial e comercial, de cada provincia.
O Senado renovarase por cuartas partes, con arranxo á Lei Electoral, cada vez que se fagan eleccións xerais de Deputados.
Liña 346 ⟶ 402:
=== Sección terceira. Do Congreso. ===
'''Artigo 65.'''
O Congreso comporase dun Deputado polo menos por cada 40.000 almas de poboación, elixido con arranxo á lei Electoral.
Para ser Deputado requírese ser español, maior de idade, e gozar de todos os dereitos civís.
== Título IV - De El-Rei ==
'''Artigo 67.'''
A persoa de El-Rei é inviolable, e non está suxeita a responsabilidade. Son responsables os Ministros.
El-Rei nomea e separa libremente aos seus Ministros.
A potestade de facer executar as leis reside en El-Rei, e a súa autoridade de estende a todo canto conduce á conservación da orde pública no interior e á seguridade do Estado no exterior, conforme á Constitución e ás leis.
El-Rei dispón das forzas de mar e terra, declara a guerra, e fai e ratifica a paz; dando despois conta documentada ás Cortes.
Unha soa vez en cada lexislatura poderá El-Rei suspender as Cortes sen o consentimento destas. En todo caso, as Cortes non poderán deixar de estar reunidas o tempo sinalado no art. 43.
No caso de disolución dun ou de ámbolos dous Corpos Colexisladores, o Real decreto conterá necesariamente a convocatoria das Cortes para dentro de tres meses.
Ademais das facultades necesarias para a execución das leis, corresponde a El-Rei:
# Coidar da acuñación da moeda, na que se porá o seu busto e nome.
Liña 381 ⟶ 444:
# Coidar de que en todo o Reino adminístrese pronta e cumprida xustiza; e
# Indultar aos delincuentes, con arranxo ás leis, salvo o disposto relativamente aos Ministros.
'''Artigo 74.'''
El-Rei necesita estar autorizado por unha lei especial:
# Para enaxenar, ceder ou permutar calquera parte do territorio español.
Liña 391 ⟶ 454:
# Para contraer matrimonio e para permitir que o contraian as persoas que sexan súbditos seus e teñan dereito a suceder na Coroa, segundo a Constitución; e
# Para abdicar a Coroa.
'''Artigo 75.'''
Ao Rei corresponde a facultade de facer regulamentos para o cumprimento e aplicación das leis, previos os requisitos que as mesmas sinalen.
A dotación do Rei fixarase ao principio de cada reinado.
== Título V - Da sucesión á Coroa e da Rexencia do Reino ==
'''Artigo 77.'''
A autoridade Real será hereditaria.
A sucesión no Trono seguirá a orde regular de primogenitura e representación, sendo preferida sempre a liña anterior ás posteriores; na mesma liña, o grao máis próximo ao máis remoto; no mesmo grao, o home á femia, e no mesmo sexo, a persoa de máis idade á de menos.
Se chegar a extinguirse a dinastía que sexa chamada á posesión da Coroa, as Cortes farán novos chamamentos, como máis conveña á Nación.
Cando falecer o Rei, o novo Rei xurará gardar e facer gardar a Constitución e as Leis, do mesmo xeito e nos mesmos termos que as Cortes decreten para o primeiro que ocupe o Trono conforme á Constitución.
Igual xuramento prestará o Príncipe de Asturias cando cumpra dez e oito anos.
As Cortes excluirán da sucesión a aquelas persoas que sexan incapaces para gobernar ou fixesen cousa por que merezan perder o dereito á Coroa.
Cando reine unha femia, o seu marido non terá parte ningunha no goberno do Reino.
O Rei é maior de idade ao dez e oito anos.
Cando o Rei se imposibilitar para exercer a súa autoridade, e a imposibilidade for recoñecida polas Cortes, ou vacare a Coroa sendo de menor idade o inmediato sucesor, nomearán as Cortes para gobernar o Reino unha Regencia composta dunha, tres ou cinco persoas.
Ata que as Cortes nomeen a Regencia, será gobernado o Reino provisionalmente polo pai, ou, na súa falta, pola nai do Rei, e en defecto de ambos, polo Consello de Ministros.
A Regencia exercerá toda a autoridade do Rei, en cuxo nomee publicaranse os actos do Goberno.
Durante a Regencia non pode facerse variación algunha na Constitución.
Será titor do Rei menor o que lle nomeei no seu testamento o Rei defunto. Se este non lle nomeei, recaerá a tutela no pai, e, na súa falta, na nai mentres permanezan viúvos.
Liña 445 ⟶ 518:
== Título VI - Dos ministros ==
'''Artigo 87.'''
Todo o que o Rei mandar ou dispuxer no exercicio da súa autoridade, será asinado polo Ministro a quen corresponda. Ningún funcionario público dará cumprimento ao que careza deste requisito.
Non poderán asistir ás sesións das Cortes os Ministros que non pertenzan a un dos Corpos Colexisladores.
Os Ministros son responsables ante as Cortes dos delitos que cometan no exercicio das súas funcións.
Liña 459 ⟶ 534:
As leis determinarán os casos de responsabilidade dos Ministros, as penas a que estean suxeitos e o modo de proceder contra eles.
Para que o Rei indulte aos Ministros condenados polo Senado, ha de preceder petición dun dos Corpos Colegisladores.
== Título VII - Do poder xudicial ==
'''Artigo 91.'''
Aos Tribunais corresponde exclusivamente a potestade de aplicar as leis nos xuízos civís e criminais.
Liña 473 ⟶ 549:
Neles non se establecerá máis que un só foro para todos os españois nos xuízos comúns, civís e criminais.
Os Tribunais non aplicarán os regulamentos xerais, provinciais e locais senón en canto estean conformes coas leis.
Establecerase o xuízo por xurados para todos os delitos políticos, e para os comúns que determine a lei.
A lei determinará tamén as condicións necesarias para desempeñar o cargo de xurado.
O Rei nomea os Maxistrados e Xuíces a proposta do Consello de Estado e con arranxo á lei orgánica de Tribunais.
O ingreso na carreira xudicial será por oposición. Con todo, o Rei poderá nomear ata a cuarta parte de Maxistrados das Audiencias e do Tribunal Supremo sen suxeición ao disposto no parágrafo anterior, nin ás regras xerais da lei orgánica de Tribunais pero sempre con audiencia do Consello de Estado e dentro das categorías que para estes casos estableza a referida lei.
Os Maxistrados e Xuíces non poderán ser depostos senón por sentenza ejecutoria ou por Real decreto acordado en Consello de Ministros, previa consulta do Consello de Estado, e ao tenor do que se dispoña na mencionada lei orgánica. Tampouco poderán ser trasladados senón por Real decreto expedido cos mesmos trámites; pero poderán ser suspendidos por auto de Tribunal competente.
Os Tribunais, baixo a súa responsabilidade, non darán posesión aos Maxistrados ou Xuíces que non houberen sido nomeados con arranxo á Constitución e ás leis.
Os ascensos na carreira xudicial faranse a consulta do Consello de Estado.
Os Xuíces son responsables persoalmente de toda infracción de lei que cometan, segundo o que determine a lei de responsabilidade xudicial.
Liña 501 ⟶ 584:
== Título VIII - Das Deputacións Provinciais e concellos. ==
'''Artigo 99.'''
A organización e atribucións das Deputacións provinciais e Concellos rexeranse polas súas respectivas leis.
Liña 513 ⟶ 596:
== Título IX - Das contribucións e da forza pública ==
'''Artigo 100.'''
O Goberno presentará todos os anos ás Cortes os orzamentos de gastos e de ingresos, expresando as alteracións que fixese nos do ano anterior.
Cando as Cortes se reúnan o 1º. de Febreiro, os orzamentos haberán de presentarse ao Congreso dentro do dez días seguintes á súa reunión.
O Goberno presentará, ao mesmo tempo que os orzamentos, o balance do último exercicio, con arranxo á lei.
Ningún pago poderá facerse senón con arranxo á lei de Orzamentos ou outra especial, e por orde do Ministro de Facenda, na forma e baixo a responsabilidade que as leis determinen.
O Goberno necesita estar autorizado por unha lei para dispor das propiedades do Estado e para tomar caudais a préstamo sobre o crédito da Nación.
A Débeda pública está baixo a salvaguardia da Nación.
Non se fará ningún empréstito sen que se voten ao mesmo tempo os recursos necesarios para pagar os seus intereses.
Todas as leis referentes a ingresos, gastos públicos ou crédito público consideraranse como parte do orzamento e publicaranse con este carácter.
As Cortes fixarán todos os anos, a proposta do Rei, as forzas militares de mar e terra. As leis que determinen estas forzas votaranse antes que a de Orzamentos.
Non pode existir en territorio español forza armada permanente que non estea autorizada por unha lei.
== TÍTULO X - Das provincias de Ultramar ==
'''Artigo 108.'''
As Cortes Constituíntes reformarán o sistema actual de goberno das provincias de Ultramar, cando tomasen asento os Deputados de Cuba ou Porto Rico, para facer extensivos ás mesmas, coas modificacións que se creren necesarias, os dereitos consignados na Constitución.
O réxime por que se gobernan as provincias españolas situadas no Arquipélago filipino será reformado por unha lei.
== Título XI - Da reforma da Constitución ==
'''Artigo 110.'''
As Cortes, por si ou a proposta de El-Rei, poderán acordar a reforma da Constitución, sinalando para o efecto o artigo ou artigos que haxan de alterarse.
Feita esta declaración, El-Rei disolverá o Senado e o Congreso, e convocará novas Cortes, que se reunirán dentro do tres meses seguintes. Na convocatoria inserirase a resolución das Cortes de que fala o artigo anterior.
Os Corpos Colegisladores terán o carácter de Constituíntes tan só para deliberar acerca da reforma, continuando despois co de Cortes ordinarias.
Liña 564 ⟶ 657:
== DISPOSICIÓNS TRANSITORIAS ==
'''Artigo 1.'''
A lei que en virtude desta Constitución fágase para elixir a persoa de El-Rei e para resolver as cuestións a que esta elección der lugar, formará parte da Constitución.
Ata que promulgada a lei orgánica de Tribunais, teñan cumprido efecto os artigos 94, 95, 96 e 97 da Constitución, o Poder executivo poderá ditar as disposicións conducentes á súa aplicación na parte que sexa posible.
|