Constitución española de 1876: Diferenzas entre revisións

 

== TÍTULO I. Dos españois e os seus dereitos ==

 

Son españois:

# As persoas nadas en territorio español.

A calidade de español pérdese: por adquirir natureza en país estranxeiro e por admitir emprego doutro Goberno sen licenza de El-Rei.

 

Os estranxeiros poderán establecerse libremente en territorio español, exercer nel a súa industria ou dedicarse a calquera profesión para cuxo desempeño non esixan as leis títulos de aptitude expedidos polas autoridades españolas. Os que non estiveren naturalizados, non poderán exercer en España cargo algún que teña aneja autoridade ou xurisdición.

 

Todo español está obrigado a defender a Patria coas armas, cando sexa chamado pola lei, e a contribuír, en proporción das súas haberes, para os gastos do Estado, da provincia e do Municipio. Ninguén está obrigado a pagar contribución que non estea votada polas Cortes ou polas Corporacións legalmente autorizadas para impola.

 

Ningún español, nin estranxeiro, poderá ser detido senón nos casos e na forma que as leis prescriban. Todo detido será posto en liberdade ou entregado á autoridade xudicial dentro das vinte e catro horas seguintes ao acto da detención. Toda detención deixarase sen efecto ou elevará a prisión dentro do setenta e dúas horas de ser entregado o detido ao xuíz competente. A providencia que se ditar notificarase ao interesado dentro do mesmo prazo.

 

Ningún español poderá ser preso senón en virtude de mandamento de xuíz competente. O auto en que se ditou o mandamento ratificarase ou reporá, ouvido o presunto reo, dentro do setenta e dúas horas seguintes ao acto da prisión. Toda persoa detida ou presa sen as formalidades legais, ou fóra dos casos previstos na Constitución e as leis, será posta en liberdade a petición súa ou de calquera español. A lei determinará a forma de proceder sumariamente neste caso.

 

Ninguén poderá entrar no domicilio dun español, ou estranxeiro residente en España, sen o seu consentimento, excepto nos casos e na forma expresamente prevista nas leis. O rexistro de papeis e efectos verificarase sempre a presenza do interesado ou dun individuo da súa familia, e na súa falta, de dúas testemuñas veciñas do mesmo pobo.

 

Non poderá deterse nin abrirse pola autoridade gubernativa a correspondencia confiada ao correo.

 

Todo auto de prisión, de rexistro de morada ou de detención da correspondencia, será motivado.

 

Ningún español poderá ser compelido a mudar de domicilio ou residencia senón en virtude de mandato de autoridade competente, e nos casos previstos polas leis.

 

Non se imporá xamais a pena de confiscación de bens, e ninguén poderá ser privado da súa propiedade senón por autoridade competente e por causa xustificada de utilidade pública, previa sempre a correspondente indemnización. Se non proceder este requisito, os xuíces ampararán e no seu caso reintegrarán na posesión ao expropiado.

 

A relixión católica, apostólica, romana, é a do Estado. A Nación obrígase a manter o culto e os seus ministros. Ninguén será molestado no territorio español polas súas opinións relixiosas nin polo exercicio do seu respectivo culto, salvo o respecto debido á moral cristiá. Non se permitirán, con todo, outras cerimonias nin manifestacións públicas que as da relixión do Estado.

 

Cada cal é libre de elixir a súa profesión e de aprendela como mellor lle pareza. Todo español poderá fundar e soster establecementos de instrución ou de educación con arranxo ás leis.

 

Ao Estado corresponde expedir os títulos profesionais e establecer as condicións dos que pretendan obtelos, e a forma en que han de probar a súa aptitude. Unha lei especial determinará os deberes dos profesores e as regras ás que ha someterse o ensino nos establecementos de instrución pública custeados polo Estado, as provincias ou os pobos.

 

Todo español ten dereito:

* De emitir libremente as súas ideas e opinións, xa de palabra, xa por escrito, valéndose da imprenta ou doutro procedemento semellante, sen suxeición á censura previa.

* De dirixir peticións individual ou colectivamente a El-Rei, ás Cortes e ás autoridades.

* O dereito de petición non poderá exercerse por ningunha clase de forza armada. Tampouco poderán exercelo individualmente os que formen parte dunha forza armada, senón con arranxo ás leis do seu instituto, en canto teña relación con este.

 

As leis ditarán as regras oportunas para asegurar aos españois no respecto recíproco dos dereitos que este título lles recoñece, sen menoscabo dos dereitos da Nación, nin os atributos esenciais do Poder público. Determinarán así mesmo a responsabilidade civil e penal a que han de quedar suxeitos, segundo os casos, os xuíces, autoridades e funcionarios de tódalas clases que atenten aos dereitos enumerados neste título.

 

Tódolos españois son admisibles aos empregos e cargos públicos, segundo o seu mérito e capacidade.

 

Ningún español pode ser procesado nin sentenciado senón polo Xuíz ou Tribunal competente, en virtude de leis anteriores ao delito, e na forma que estas prescriban.

 

As garantías expresadas nos artigos 4º, 5º, 6º e 9º, e parágrafos primeiro, segundo e terceiro do 13, non poderán suspenderse en toda a Monarquía, nin en parte dela, senón temporalmente e por medio dunha lei, cando así o esixa a seguridade do Estado, en circunstancias extraordinarias. Só non estando reunidas as Cortes e sendo o caso grave e de notoria urxencia, poderá o Goberno, baixo a súa responsabilidade, acordar a suspensión de garantías a que se refire o parágrafo anterior, sometendo o seu acordo á aprobación daquelas o máis pronto posible.

 

Pero en ningún caso suspenderanse máis garantías que as expresadas no primeiro parágrafo deste artigo. Tampouco os xefes militares ou civís poderán establecer outra penalidad que a prescrita previamente pola lei.

 

 

A potestade de facer as leis reside nas Cortes con El-Rei.

 

As Cortes componse de dous Corpos Colexisladores, iguais en facultades: o Senado e o Congreso dos Deputados.

 

 

O Senado componse:

# De Senadores por dereito propio.

# De Senadores vitalicios nomeados pola Coroa.

# De Senadores elixidos polas Corporacións do Estado e maiores contribuíntes na forma que determine a lei. O número dos Senadores por dereito propio e vitalicio non poderá exceder de 180. Este número será o dos Senadores electivos.

 

Son Senadores por dereito propio:

* Os fillos de El-Rei e do sucesor inmediato da Coroa, que chegasen á maioría de idade.

* Os Capitáns xerais do Exército e o Almirante da Armada. O Patriarca das Indias e os Arcebispos.

* O Presidente do Consello de Estado, o do Tribunal Supremo, o do Tribunal de Contas do Reino, o do Consello Supremo da Guerra, o da Armada, despois de dous anos de exercicio.

 

Só poderán ser Senadores por nomeamento do Rei ou por elección das Corporacións do Estado e maiores contribuíntes, os españois que pertenzan ou pertencesen a unha das seguintes clases:

# Presidente do Senado ou do Congreso dos Deputados.

O nomeamento por El-Rei de Senadores farase por decretos especiais, e neles expresarase sempre o título en que, conforme ao disposto neste artigo, fúndese o nomeamento.

 

As condicións necesarias para ser nomeado ou elixido Senador poderán variarse por unha lei.

 

Os Senadores electivos renovaranse por metade cada cinco anos, e en totalidade cando El-Rei disolva esta parte do Senado.

 

Os Senadores non poderán admitir emprego, ascenso que non sexa de escala pechada, títulos nin condecoracións, mentres estivesen abertas as Cortes. O Goberno poderá, con todo, conferirlles dentro dos seus respectivos empregos ou categoría, as comisións que esixa o servizo público.

 

Exceptúase do disposto no parágrafo primeiro deste artigo o cargo de Ministro da Coroa.

 

Para tomar asento no Senado necesítase ser español, ter trinta e cinco anos cumpridos, non estar procesado criminalmente nin inhabilitado no exercicio dos seus dereitos políticos, e non ter os seus bens intervidos.

 

 

O Congreso dos Deputados comporase dos que nomeen as Xuntas electorais, na forma que determine a lei. Nomearase un Deputado ao menos por cada 50.000 almas de poboación.

 

Os Deputados elixiranse e poderán ser reelixidos indefinidamente, polo método que determine a lei.

 

Para ser elixido Deputado requírese ser español, de estado seglar, maior de idade, e gozar de todos os dereitos civís. A lei determinará con que clase de funcións é incompatible o cargo de Deputado, e os casos de reelección.

 

Os Deputados serán elixidos por cinco anos.

 

Os Deputados a quen o Goberno ou a Real Casa confiran pensión, emprego, ascenso que non sexa de escala pechada, comisión con soldo, honras ou condecoracións, cesarán no seu cargo sen necesidade de declaración algunha, se dentro do quince días inmediatos ao seu nomeamento non participan ao Congreso a renuncia da graza.

 

O disposto no parágrafo anterior non comprende aos Deputados que foren nomeados Ministros da Coroa.

 

 

As Cortes reúnense todos os anos. Corresponde a El-Rei convocalas, suspender, pechar as súas sesións e disolver simultánea ou separadamente a parte electiva do Senado e o Congreso dos Deputados, coa obrigación, neste caso, de convocar e reunir o Corpo ou Corpos disoltos dentro de tres meses.

 

As Cortes serán precisamente convocadas logo que vacare a Coroa, ou cando El-Rei se imposibilitar de calquera modo para o goberno.

 

Cada un dos Corpos Colexisladores forma o respectivo Regulamento para o seu goberno interior, e examina, así as calidades dos individuos que lle compoñen, como a legalidade da súa elección.

 

O Congreso dos Deputados nomea o seu Presidente, Vicepresidentes e Secretarios.

 

El-Rei nomea para cada lexislatura, de entre os mesmos Senadores, o Presidente e Vicepresidentes do Senado, e este elixe os seus Secretarios.

 

El-Rei abre e pecha as Cortes, en persoa, ou por medio dos Ministros.

 

Non poderá estar reunido un dos dous Corpos Colegisladores sen que tamén o estea o outro;

 

exceptúase o caso en que o Senado exerza funcións xudiciais.

 

Os Corpos Colexisladores non poden deliberar xuntos, nin en presenza de El-Rei.

 

As sesións do Senado e do Congreso serán públicas, e só nos casos que esixan reserva poderá celebrarse sesión secreta.

 

El-Rei e cada un dos Corpos Colexisladores teñen a iniciativa das leis.

 

As leis sobre contribucións e crédito público presentaranse primeiro ao Congreso dos Deputados.

 

As resolucións en cada un dos Corpos Colegisladores tómanse a pluralidade de votos; pero para votar as leis requírese a presenza da metade máis un do número total dos individuos que o compoñen.

 

Se un dos Corpos Colegisladores refugase algún proxecto de lei, ou lle negar o Rei a sanción, non poderá volverse a propor outro proxecto de lei sobre o mesmo obxecto naquela lexislatura.

 

Ademais da potestade lexislativa que exercen as Cortes co Rei, perténcenlles as facultades seguintes:

# Recibir a El-Rei, ao sucesor inmediato da Coroa e á Rexencia ou Rexente do Reino, o xuramento de gardar a Constitución e as leis.

# Elixir Rexente ou Rexencia do Reino e nomear titor a El-Rei menor, cando o prevén a Constitución.

# Facer efectiva a responsabilidade dos Ministros, os cales serán acusados no Congreso e xulgados polo Senado.

 

Os Senadores e Deputados son inviolábeis polas súas opinións e votos no exercicio do seu cargo.

 

Os Senadores non poderán ser procesados nin arrestados sen previa resolución do Senado senón cando sexan achados ''in fraganti'', ou cando non estea reunido o Senado; pero en todo caso darase conta a este Corpo o máis pronto posible para que determine o que corresponda. Tampouco poderán os Deputados ser procesados nin arrestados durante as sesións sen permiso do Congreso, a non ser achados ''in fraganti''; pero neste caso e no de ser procesados ou arrestados cando estiveren pechadas as Cortes, darase conta o máis pronto posible ao Congreso para o seu coñecemento e resolución. O Tribunal Supremo coñecerá das causas criminais contra os Senadores e Deputados, nos casos e na forma que determine a lei.