Proposta de Estatuto para Galicia do BNG no 2005: Diferenzas entre revisións

d. As liberdades de creación científica, artística e cultural, a liberdade de cátedra

e a liberdade de partillar coñecimentos.<br>

1. Toda persoa ten dereito a participar nos asuntos públicos para a defensa do

interese xeral e ao acceso aos cargos e funcións públicas. Os poderes públicos

garantirán o exercicio efectivo deste dereito.

2. Recoñécese a todos os cidadáns e cidadás maiores de idade o dereito de

sufraxio activo e pasivo en todos os procesos electorais xerais e consultas

populares.

3. A Lei electoral regulará as condicións para o exercicio deste dereito, e

asegurará que a vontade dos electores se expresa en condicións de liberdade,

personalidade e segredo.

1. Toda persoa ten dereito a que as institucións e poderes públicos traten os

seus asuntos imparcial e equitativamente, dentro dun prazo razoábel. Este

a. O dereito de toda persoa ou grupo de persoas a seren ouvidas antes de que

se tome na súa contra unha medida individual ou unha regulación normativa que

b. O dereito de toda persoa a acceder ao expediente que a atinxa, dentro do

respeito dos intereses lexítimos da confidencialidade e do secredo profisional e

c. A obriga que incumbe á Administración de respostar as solicitudes e peticións

2. Unha lei de Galiza regulará a audiencia dos cidadáns e das cidadás na

elaboración de planos e disposicións xerais, ben sexa directamente ben através

das súas asociacións ou organizacións representativas.

3. Os poderes públicos galegos farán imeditamente accesíbel ao público toda a

información da que dispoñan, sexa cal for o seu soporte, con excepción da que

afecte á intimidade ou á seguranza das persoas.

1. Toda persoa ten dereito a gozar dos niveis básicos de benestar, que serán

garantidos por unha Lei do Parlamento de Galiza.

2. Toda persoa dependente por razón de idade ou discapacidade ten dereito á

protección e aos coidados necesarios para o seu benestar e a se beneficiar de

medidas que garantan a súa autonomía e a súa integración e participación na

vida da comunidade.

3. As persoas en situación de pobreza teñen dereito a accederen a unha renda

garantida que asegure os mínimos dunha vida digna.

4. Todos os cidadáns e cidadás de Galiza teñen dereito a unha xubilación digna

que comprende un sistema de proteción que inclúe as pensións, a asistencia

sanitaria integral e a asistencia social.

5. Recoñécese o carácter oficial da lingua de signos. Por lei do Parlamento de

Galiza regularase o alcanzo desta declaración.

1. Recoñécese o dereito de toda persoa á protección da súa saúde e a gozar

dunha atención sanitaria pública, universal, gratuita e de calidade.

2. No marco do dereito á saúde, os poderes públicos garantirán a sanidade e a

seguranza alimentares, así como o acceso a alimentos nutritivos e saudábeis.

Toda persoa ten dereito a unha educación pública e universal, inserida na

realidade de Galiza, gratuíta e de calidade, inspirada nos valores de igualdade,

solidariedade, tolerancia, pluralismo ideolóxico e laicidade.

Recoñécese o dereito ao acceso á cultura, a gozar do patrimonio cultural de

Galiza, tanto do material como do inmaterial así como á súa conservación e

rehabilitación.

1. Todos os cidadáns e cidadás galegas teñen dereito a un traballo digno en

Galiza, a se desenvolveren profesionalmente e a accederen de forma gratuita

aos servizos públicos de ocupación, ben como a accederen á formación

profesional inicial e continua.

2. Todas as persoas que traballen en Galiza teñen dereito a traballar en

condicións de seguranza e estabilidade no emprego, sen ningún tipo de

discriminación.

3.Recoñécese a todos os traballadores e traballadoras o dereito á folga e á

negociación colectiva, así como o acceso ás prestacións de desemprego e de

Seguranza Social así como aos servizos sociais que garanten a súa protección,

especialmente en situacións de necesidade.

4. Os traballadores e traballadoras, así como as súas representacións unitarias e

sindicais, teñen dereito á información, consulta e participación nas empresas.

5. As organizacións sindicais e empresariais teñen dereito ao cumprimento das

súas funcións na negociación colectiva e á representación institucional, no

contexto dun Marco Galego de Relacións Laborais.

Toda persoa ten dereito a desfrutar dunha vivenda digna e dun urbanismo

sustentábel e aquelado a cada tipo de asentamento poboacional.

1.Toda persoa ten dereito a acceder ás redes de comunicación e información en

condicións de cualidade, igualdade e privacidade.

2. Os poderes públicos galegos garantirán a liberdade da información accesíbel

nestas redes.

Toda persoa ten dereito á cualidade de vida, a gozar dun ambiente saudábel e á

protección do medio ambiente no contexto dun desenvolvemento sustentábel.

1. Toda persoa ten dereito a gozar da propiedade dos bens e dereitos que

adquirise legalmente, a usalos e a dispor deles. O uso dos bens e dereitos

poderase regular por Lei en atención á súa función social.

2. Únicamente por causa de utilidade pública ou interese social unha persoa

poderá ser privada da súa propiedade nas condicións previstas pola Lei e

mediante a súa xusta indemnización.

Recoñécese e garántese o dereito á iniciativa económica privada. Por lei do

Parlamento de Galiza poderán estabelecerse condicións e limitacións ao

exercicio deste dereito por razóns de interese público.

Os poderes públicos galegos protegerán e promoverán a actualización das

formas de propriedade comunal existentes en Galiza así como a extensión deste

estatuto xurídico a outros bens e dereitos.

1.Toda persoa cuxos dereitos e liberdades garantidos polo presente Estatuto

fosen violados ten dereito á tutela xudicial efectiva por medio dun procedemento

recoñecidos neste Estatuto, perante unha sala especial do Tribunal Superior de

Xustiza de Galiza.

2.O Consello Consultivo de Galiza analisará a conformidade dos proxectos e

propostas de lei co presente Estatuto e, en particular, cos dereitos e liberdades

que nel se recoñecen.

1. Os poderes públicos galegos están comprometidos coa democratización de

todos os aspectos da vida pública e co logro dun réxime avanzado de liberdades

e dereitos políticos, económicos e sociais posto ao servizo da igualdade, a

solidariedade, a equidade, a cohesión social e o progreso material e cultural.

2. Os poderes públicos adoptarán as medidas precisas para garantir a igualdade

entre as persoas e os grupos en que se integran, a participación de todos e

todas na vida política, social, económica e cultural de Galiza, a solidariedade

interxeracional e a extensión dos beneficios dos servizos públicos e da

protección social a todas as persoas que residan en Galiza, con independencia

da súa orixe e nacionalidade.

1. A política económica terá como obxectivos fundamentais o logro dun

desenvolvemento autocentrado e sustentábel, o pleno emprego, a igualdade de

oportunidades, o desenvolvimento da sociedade da información e a correción

das desigualdades territoriais e sociais.

2. Os poderes públicos galegos promoverán a innovación empresarial, o

desenvolvimento dos sectores produtivos básicos que valorizan os recursos

humanos, naturais e culturais de Galiza e o ciclo completo no país dos procesos

produtivos en que aqueles recursos foren empregados.

3. Os poderes públicos galegos asumen a obriga de garantir a todos os galegos

e a todas as galegas o dereito a viver e traballar na propria terra.

4. A iniciativa pública exercerase en igualdade de condicións coa iniciativa

económica privada, para asegurar o control público de actividades e sectores

de accións innovadoras de interese xeral podendo empregar para tal fin os

recursos das institucións públicas de crédito.

5. Os traballadores e traballadoras autónomas, as empresas pequenas e meias

e a economía social serán obxecto de especial alento e proteción polos poderes

públicos de Galiza.

destinarán de forma preferente os seus recursos ao financiamento da economía

produtiva, a innovación e a protección social en Galiza.

exteriores, as costas, o mar territorial e o espazo radioeléctrico.

Os poderes públicos desenvolverán unha política de ordenación territorial

sustentábel que garanta o equilibrio entre as diferentes zonas do país, o acceso

de todos os cidadáns aos servizos públicos básicos e a proteción do ambiente e

a paisaxe.

1. A protección do meio ambiente natural, a prevención de calquer dano ou

menoscabo do mesmo así como a reparación integral dos causados é tarefa

principal dos poderes públicos de Galiza.

2.O principio de sustentabilidade informará as políticas públicas e, en particular,

a industrial, a enerxética, de transporte, florestal, agrícola, gandeira, pesqueira e

marisqueira.

O principio de precaución informará as políticas públicas en especial en materia

de investigación científica e técnica e de aplicación prática dos seus resultados.

1.O pobo galego, depositario dun amplo patrimonio cultural, está dotado de

identidade propia. É obriga dos poderes públicos galegos defender, conservar,

pór en valor e difundir este patrimonio e a produción cultural en todos os seus

ramos, así como promover a identidade de Galiza.

2. De conformidade co estabelecido no artigo 25, garántese o dereito das

persoas e dos grupos a participaren na vida cultural, así como a accederen á

grupos en que se integran e promoverán o acceso igualitario de toda a cidadanía

ás redes de comunicación e transmisión da información.

1. Os poderes públicos galegos integrarán en todas as súas políticas e accións,

a todos os niveis o obxectivo de eliminar as desigualdades existentes por razóns

de sexo e promover a igualdade de mulleres e homes.

2. Os poderes públicos galegos avaliarán o impacto de xénero das propostas

políticas e normativas co obxecto de promover as que contribúan á igualdade de

xénero e eliminar aqueloutras que perpetúen as desigualdades de mulleres e

homes.

Os poderes de Galiza, que emanan do Pobo galego, exerceranse a través do

Parlamento, do Goberno de Galiza, e do Poder Xudicial.

1. O Parlamento representa o Pobo Galego, constitúe a institución central do

debate político, exerce a potestade lexislativa, impulsa e controla a acción

política e de goberno, e desempeña as restantes competencias que lle sexan

atribuídas no presente Estatuto ou no seu Regulamento.

2. O Parlamento é inviolábel.

1. O Parlamento estará integrado por Deputados e Deputadas elexidos para un

periodo de catro anos por sufraxio universal, libre, igual, directo e secreto.

2. A Lei electoral garantirá unha equilibrada e axeitada representación territorial,

no marco dun sistema proporcional, así como a participación paritaria de homes

e mulleres.

3. Os Deputados e Deputadas, nos termos que estabeleza o Regulamento do

Parlamento, poderán formular rogos, preguntas, interpelacións e proposicións,

alén da facultade de exercitar a iniciativa lexislativa.

4. Os membros do Parlamento serán inviolábeis polos actos, votos e opinións

que emitan no exercicio do seu cargo, aínda despois de cesaren no seu

territorial de Galiza a responsabilidade penal será exixíbel nos mesmos termos

perante a Sala do Penal do Tribunal Supremo.

1. O Parlamento elixirá de entre os seus membros un Presidente ou unha

Presidenta, unha Mesa e unha Deputación Permanente.

2. O Parlamento aprobará por maioría cualificada o seu propio Regulamento que

determinará o seu réxime de sesións, a formación dos grupos parlamentares, a

así como aqueloutras cuestións que afecten aos procedementos lexislativos e de

control político e da acción de Goberno.

3. O Parlamento aprobará o seu orzamento e estabelecerá o estatuto do persoal

ao seu servizo.

4. O Parlamento funcionará en Pleno e en Comisións, que poderán ter carácter

permanente ou temporal. Nas Comisións estarán representados todos os grupos

momento do proceso lexislativo. O Parlamento poderá constituir comisións de

investigación para asuntos de interese xeral.

5. O Parlamento celebrará sesións ordinarias ou extraordinarias. As sesións

extraordinarias convocaranse polo seu Presidente a petición dunha quinta parte

dos seus membros, da Deputación Permanente ou do Goberno de Galiza.

6. Os acordos serán adoptados como regra xeral por maioría dos membros

presentes, sen prexuízo das maiorías especiais que estabeleza o presente

Estatuto ou as Leis. Para que os acordos sexan válidos o Parlamento deberá

contar coa asistencia da maioría dos seus membros.

1. As Leis de desenvolvemento estatutario básico regularán o desenvolvemento

dos dereitos e liberdades recoñecidos neste Estatuto, as institucións básicas de

Estatuto. A súa aprobación, derrogación ou reforma exixirá a maioría absoluta

do Pleno do Parlamento.

2. As Leis ordinarias aprobaranse por maioría simples dos asistentes, sempre

que estean presentes no momento da votación a maioría dos membros do

Parlamento.

3. O Parlamento poderá delegar no Goberno a potestade de ditar normas con

rango de lei, que receberán o nome de Decretos lexislativos.

4. A delegación lexislativa deberá outorgarse de forma expresa, para materia

concreta, con determinación expresa e precisa do seu alcanzo e con fixación de

nen por tempo indeterminado, sen que caiba tampouco a subdelegación en

autoridades distintas ou inferiores ao Goberno.

5. Cando o obxecto da delegación parlamentar for a elaboración dun texto

articulado, aprobarase unha lei de bases, que fixará os principios e criterios para

o seu exercicio, sen que en caso ningún poda autorizar o modificar a propria lei

de bases nin autorizar a emanación de normas retroactivas.

6. Se o obxecto da delegación for a redacción dun texto refundido, o Parlamento

aprobará unha lei ordinaria de delegación, que especificará o ámbito legislativo a

certo grao de innovación xurídica. No seu caso, a lei de delegación precisará se

a refundición pode integrar, xunto cos de rango legal, textos regulamentares.

7. O control do exercicio da lexislación delegada poderá efetuarse a meio da

ratificación parlamentar do Decreto lexislativo, sen prexuízo do control xudicial e

de calquer outro control adicional que o Parlamento poda incluir na lei de

delegación.

8. As Leis aprobadas polo Parlamento serán promulgadas polo Presidente de

Galiza e publicadas no Diario Oficial de Galiza.

1. A iniciativa lexislativa corresponde aos Deputados e Deputadas, ao

Parlamento e ao Goberno de Galiza.

2. Asimesmo, recoñécese a iniciativa popular para a presentación de

Proposicións de Lei perante o Parlamento de Galiza, naquelas materias do

ámbito competencial das institucións galegas. O seu exercicio será regulado

através dunha Lei de desenvolvemento estatutario básico.

1. O Parlamento, por iniciativa da maioría dos seus integrantes, poderá someter

a referéndum as decisións políticas de especial transcendencia que atinxan a

materias de ámbito competencial das institucións galegas.

2. Asimesmo, tamén poderán ser sometidas a referéndum decisións políticas de

especial transcendencia por iniciativa de, como mínimo, o 5% dos electores.

texto alternativo á iniciativa popular para ser sometido conxuntamente ao corpo

electoral.

3. Unha Lei de desenvolvemento estatutario básico regulará as distintas

modalidades de referéndum, conforme co previsto neste Estatuto, como

ferramenta para impulsar a participación política cidadán.

1. O Presidente ou a Presidenta do Goberno será elixido polo Parlamento

Galego de entre os seus membros e será nomeado polo Xefe de Estado.

2. O Presidente ou a Presidenta do Parlamento, ouvida a Mesa, determinará a

data en que será convocado o Pleno para a elección do Presidente do Goberno.

3. Os Grupos Políticos con representación parlamentar apresentarán perante a

Mesa del Parlamento as propostas de candidatos e candidatas. Os candidatos e

sen se ter producido a investidura do Presidente ou da Presidenta do Goberno,

disolverase o Parlamento e convocaranse novas eleccións.

4. O Presidente ou Presidenta do Goberno será politicamente responsábel

perante o Parlamento. A Lei de desenvolvemento estatutario básico reguladora

do Goberno de Galiza determinará o alcanzo de tal responsabilidade, así como

as incompatibilidades e atribucións do Presidente.

a. Dirixir e coordinar a acción do Goberno, así como ostentar a representación

b. Promulgar as Leis, Decretos Lexislativos, Decretos Leis e Decretos do

c. Disolver o Parlamento de Galiza mediante Decreto, que fixará a data de

convocatoria das eleccións, previa consulta e deliberación do Consello do

Goberno. En ningún caso caberá disolver a cámara se non transcorreu un ano

d. Suscribir acordos e convenios de colaboración con outras Comunidades

1. O Goberno de Galiza é o órgano colexiado de goberno que dirixe a política

interior e exterior de Galiza, así como a Administración Pública Galega.

2. O Goberno de Galiza está composta polo Presidente, Vicepresidente ou

Vicepresidentes, se for o caso, e máis os Conselleiros.

3. Os Vicepresidentes e Conselleiros serán nomeados e cesados polo

Presidente mediante Decreto.

4. Unha Lei de desenvolvimento estatutario básico regulará a organización do

Goberno e as atribucións e o estatuto persoal dos seus compoñentes. Os seus

do mandato parlamentar, nin función pública distinta da que derive do seu cargo,

nin actividade profisional ou mercantil de ningunha caste.

5. O Goberno de Galiza responde politicamente perante o Parlamento de forma

solidaria, sen prexuízo da responsabilidade directa de cada un dos seus

compoñentes, pola súa xestión.

6. Os membros do Goberno, durante o seu mandato e polos actos delictuosos

cometidos no territorio de Galiza, non poderán ser detidos nin retidos a non ser

súa inculpación, prisión, procesamento e xuízo ao Tribunal Superior de Xustiza

de Galiza.

7. O Goberno cesa tras a celebración de eleccións ao Parlamento de Galiza, nos

casos de perda de confianza parlamentar, demisión ou falecemento do seu

Presidente. A Xunta cesante continuará en funcións até a toma de posesión da

novo Goberno.

1. O Goberno exerce a función executiva e a potestade regulamentaria de

acordo con este Estatuto, a Constitución e as Leis.

2. Correspóndelle á Xunta ditar Decretos Lexislativos nos casos de delegación

expresa do Parlamento, axustándose ao contido da Lei de Bases que aprobe o

Parlamento. En caso ningún poderá delegarse a lexislación sobre materias

reservadas a Leis de desenvolvimento estatutario básico.

3. En caso de extrema e urxente necesidade, o Goberno poderá ditar normas

con rango de Lei que recibirán o nome de Decretos-Lei. Estas normas non

deberán someterse a debate e votación no Parlamento de Galiza, que se

pronunciará sobre a súa validación ou derrogación total ou parcial.

4. O Goberno de Galiza poderá interpór recursos de inconstitucionalidade e

presentarse ante o Tribunal Constitucional nos supostos e termos previstos na

Constitución e na Lei Orgánica do Tribunal Constitucional.

1. A Administración pública galega serve con obxectividade os intereses xerais

da Galiza e actúa dacordo cos principios de transparencia, eficacia, interdición

da arbitrariedade, desconcentración, coordenación e boa administración, con

sometimento pleno á Lei e ao Dereito.

2. A Lei regulará o réxime xurídico das administracións galegas, o procedemento

de actuación, o estatuto dos funcionarios públicos galegas, o acceso á función

pública dacordo cos principios de igualdade, mérito e capacidade, o sistema de

incompatibilidades e as garantías para a imparcialidade no exercicio das súas

funcións.

1. Galiza organízase territorialmente en concellos e comarcas que teñen

personalidade xurídica de seu e gozan de autonomía para o exercicio das súas

funcións.

2. Os concellos son as entidades locais básicas de Galiza e as canles de

participación cidadá nos asuntos públicos. Os órganos de goberno dos concellos

integraranse por membros elixidos por sufraxio libre, segredo, igual, directo e

universal.

3. As comarcas teñen como finalidade primordial a cooperación e a coordinación

dos concellos e a prestación integral dos servizos locais necesarios para o

benestar de tódos os cidadáns galegos. Os órganos de goberno das comarcas

integraranse por representantes de tódolos concellos integrantes do mesmo.

4. Poderán crearse outras agrupacións de concellos e de comarcas coa

finalidade, entre outras, de garantir unha satisfactoria prestación de servizos, de

facilitar un axeitado exercicio das competencias e de recoñecer as

singularidades territoriais de Galiza, nomeadamente a urbana e a metropolitana.

5. A lei regulará o estatuto xurídico e as competencias das parroquias rurais

como unidade de organización e de participación no ámbito municipal.

1. No exercicio da súa competencia exclusiva sobre réxime local, e dentro do

a. A delimitación do número, territorio e poboación das entidades locais galegas.

Tanto na determinación do seu número como na súa delimitación garantirase

formas de convivencia e asentamento de Galiza. Con este fin o Goberno

favorecerá, nos termos que estableza a lei, os procesos de agregación

c. A regulación básica do réxime de organización e funcionamento dos entes

d. A determinación das competencias locais, de acordo co establecido neste

e. A regulación básica de todo o persoal ao servizo dos entes locais e dos seus

f. A regulación básica do seu réxime financeiro e fiscal, no que se garantirán os

g. A efectiva coordinación das competencias dos entes locais e o control de

2. No exercicio das súas competencias o Goberno garantirá a participación

entidades locais nas materias que lles atinxan e respectará a diversidade

territorial e poboacional de Galiza.

3. A regulación do réxime local galego farase por Lei de desenvolvemento

estatutario básico.

1. As relacións entre o Goberno de Galiza e os entes locais galegos basearanse

nos principios de respecto á autonomía local, subsidiariedade,