Cantares gallegos/Nosa Señora da Barca


Cantares gallegos       Rosalía de Castro       1863
 



              5.  (6.) [1]


     «Nosa señora da Barca
 Ten o tellado de pedra;
 Ben ó pudera ter d' ouro
 Miña Virxe si quixera.»


                     I.

      Canta xente... canta xente
 Por campiñas, e por veigas!
 Canta pó lo mar abaixo
 Ven camiño da ribeira!
 Que lanchas tan ben portadas
 Con aparellos de festa!
 Que botes tan feituquiños,
 Con tan feituquiñas velas!
 Todos cargadiños veñen
 De xentiña forasteira,
 E de rapazas bonitas
 Cura de tódalas penas.
 Cantos dengues encarnados!
 Cantas sintas amarelas!
 Cantas cofias pranchadiñas
 Dende lonxe relumbrean,
 Cal si fosen neve pura,
 Cal froles da primadera!
 Canta maxesa nos homes,
 Canta brancura nas nenas!
 Y eles semellan gallardos
 Pinos qu' os montes ourean,
 Y elas cogolliños novos
 C' orballo da mañan fresca.

      As de Muros, tan finiñas,
 Qu' un coidara que se creban,
 C' aquelas caras de virxe,
 C' aqueles ollos de almendra,
 C' aqueles cabelos longos
 Xuntados en longas trenzas,
 C' aqueles cores rousados,
 Cal si á aurora llos puñera
 Pois asi son de soaves
 Com' aurora que comenza;
 Descendentes das airosas
 Fillas da pagana Grecia,
 Elas de negro se visten,
 Delgadiñas e lixeiras,
 Refaixo e mantelo negro,
 Zapato e media de seda,
 Negra chaqueta de raso,
 Mantilla da mesma peza,
 Con terciopelo adornado
 Canto enriva de si levan;
 Fillas de reinas parecen,
 Griegas estatuas semellan,
 Si á un rayo de sol poniente
 Repousadas se contempran,
 Ricos panos de Manila,
 Brancos e cor de sireixa,
 Cruzanse sobre ó seu seyo
 Con pudorosa modestia;
 E por antr' eles relosen,
 Como brillantes estrelas,
 Aderesos e collares
 De diamantes e de pelras,
 Pendentes de filigrana
 E pechuguiñas de cera.

      As de Camariñas, visten
 Cál rapaciñas gaiteiras,
 Sayas de vivos colores
 Pó lo pescozo da perna,
 Lucindo ó negro zapato
 Enriva de branca media.
 Chambras feitas de mil rayas
 Azuladas e bermellas,
 Con guarniciós que lles caen
 Sobr' á rumbosa cadeira.
 Para tocar ó pandeiro,
 Non hay coma tales nenas,
 Que son as Camariñanas,
 Feitas de sal e canela.

      As de Cé, ¡Virxe do Carme!
 ¡Que cariñas tan ben feitas!
 Cando están coloradiñas
 No ruxe ruxe da festa,
 Cada mirar dos seus ollos
 Fire como cen saetas,
 Nin hay mans, tan ben cortadas,
 Tan branquiñas e pequenas,
 Com' as qu' amostran finxindo
 Que non queren que llas vexan.

      Son as de Laxe un-has mozas,
 Vaya un-has mozas aquelas!
 Solo con velas de lonxe,
 Quitaselles á monteira;
 Porque son vivas de xenio
 Aunque son rapazas netas.
 Bailadoras... n' hay ningun-has
 Que con elas se entrometan,
 Pois por bailar, bailarian
 No cribo d' un-ha peneira;
 Mais en tocando á que recen,
 En rezar son as pirmeiras...
 Dan ó mund' ó qu' é do mundo,
 Dan á ygrexa ó qu' é da ygrexa.

      As de Noya, ven s' axuntan
 C' as graciosas Rianxeiras,
 Pó los redondos peïños,
 Pó las cabeleiras crechas,
 Pó los morenos lunares,
 E pó las agudas lenguas,
 Qu' abofé qu' en todo pican
 Como si fosen pementa.

      Veñen dempois recatadas
 Anqu' un pouquiño soberbias
 Por aquelo qu' elas saben
 D' antigüedad' e nobresa
 (Pois por acó todos somos
 Tal cóma Dios nos fixera,)
 As meniñas ven compostas
 D' un-ha vila quisquilleira,
 Que por onde van, parece
 Que van dicindo: «¡Canela!
 ¿Prantamos ou non prantamos
 A cantas hay n' esta terra?»
 Mais si prantan ou non prantan,
 Non son eu quen ó dixera,
 Que fora pouca cordura,
 Que fora farta llanesa.
 Baste desir que xuntiñas
 Todas na porta da ygrexa
 Mais bonitas parecian
 Qu' un ramiño de asucenas,
 Mais frescas qu' un-ha Ieituga
 Mais sabrosiñas que fresas.
 Xa que fosen de Rianxo,
 Que fosen de Redondela,
 De Camariñas ou Laxe,
 De Laxe ou de Pontareas,
 Todas eran tan bonitas,
 Todas tan bonitas eran,
 Qu' o de mais duras entrañas
 Der' as entrañas por elas...
 Por eso se derretian,
 Cal si foran de manteiga,
 Diante delas os rapaces,
 Os rapaciños da festa,
 Os mariñeiros do mare,
 Que dond' á Virxen viñeran,
 Por qu' á Virxen os salvara
 De naufragar na tormenta.
 Mais si salvaron no mare,
 Non se salvarán na terra;
 Mariñeiros, mariñeiros,
 Qu' aqui tamen hay tormentas
 Qu' afogan corasonciños
 Sin que lle vallan ofertas,
 Qu' oye á Virxe os que s' afogan
 Do mar antr' as ondas feras,
 Mas non oye os namorados,
 Que d' afogarse s' alegran.


                     II.

      Ramo de froles parece,
 Muxía á das altas penas
 Con tanta rosa espallada
 N' aquella branca ribeira,
 Con tanto carabeliño
 Que relose antr' as areas,
 Con tanta xente que corre
 Que corr' e se sarandea
 O son das gaitas que tocan
 E das bombas que reventan,
 Uns que venden limoada
 Outros augua que refresca,
 Aqueles dulce resolio
 Con rosquilliñas d' almendra,
 Os de mais alá sandías
 Con sabrosas sirigüelas,
 Mentras tanto qu' algun cego
 O son d' alegre pandeira,
 Toc' un carto de guitarra
 Para que bailen as nenas.
 Bendita á Virxe da Barca,
 Bendita por sempre sea!
 Miña Virxe milagrosa,
 En quen tantos se recrean!
 Todos van por visitala,
 Todos ali van por vela
 Na sua barca dourada,
 Na sua barca pequena,
 Dond' estan dous anxeliños,
 Dous anxeliños que reman.
 Ali chegou milagrosa
 Nun-ha embarcaçon de pedra,
 Ali por que Dios ó quixo
 Sempre adoradores teña.
 A pedra vala que vala,
 Sirvelle de centinela,
 E mentras dormen os homes,
 El' adoraçon lle presta
 Con aquel son campanudo
 Qu' escoitar lonxe se deixa,
 E á quen ó mar con bramidos
 Umildosos lIé contesta.
 Cando as campanas repican
 E a musica retumbea,
 Cal nun céo, pó las naves
 Da recollidiña ygrexa,
 Cand' os foguetes estalan
 Nos aires, e voces frescas
 Pó lo espaço, c' as gaitiñas
 E c' os tambores se mescran,
 Estonces á pedra vala
 Tan alegr' e tan contenta
 Qu' an qu' un cento de presoas
 Brinca e salta enrriva dela,
 Coma si fose mociña,
 Mais que un-ha pruma lixeira,
 Alegre com' un-has pascuas
 Salta e rebrinca con elas.
 Choven estonces ofertas,
 Que lle traen os romeiros
 En feitiñas carabelas,
 Diante da Virxe bendita,
 Os pés da sagrada Reina,
 E por eso alí lle cantan
 Cando se despiden d' ela:
 «Nosa señora da Barca
 Ten ó tellado de pedra;
 Ben ó pudera ter d' ouro
 Miña Virxe si quixera."


  1. Levou o número "5." na primeira edición (1863) e o "6." na segunda edición (1872), corrixida e aumentada.



<<<< >>>>