|
Coidá que comenso...<br>
¡Meniñas, Dios diante!<br>
2.
Nasin cand' as prantas nasen,<br>
No mes das froles nasin,<br>
Nunh' alborada mainíña,<br>
Nunh' alborada d' abril.<br>
Por eso me chaman Rosa<br>
Mais á dó triste sorrir<br>
Con espiñas para todos<br>
Sin ningunha para tí.<br>
Dés que te quixen, ingrato,<br>
Tod' acabou para min,<br>
Qu' eras tí para min todo<br>
Miña groria e meu vivir.<br>
De que pois te queixas, Mauro?<br>
De que pois te queixas, di,<br>
Cando sabes que morrera<br>
Por te contemplar felis?<br>
Duro crabo me encrabaches<br>
Con ese teu maldesir,<br>
Con ese teu pedir tolo<br>
Que non sei que quer de min,<br>
Pois dinche canto dar puden<br>
Avariciosa de ti,<br>
O meu corason che mando<br>
C' unha chave par' ó abrir,<br>
Nin eu teño mais que darche,<br>
Nin ti mais que me pedir.<br>
3.
- Dios bendiga todo, nena;<br>
rapaza, Dios te bendiga,<br>
xa que te dou tan grasiosa,<br>
xa que te dou tan feitiña<br>
que, anque andiven moitas terras,<br>
que, anque andiven moitas vilas,<br>
coma ti non vin ningunha<br>
tan redonda e tan bonita.<br>
¡Ben haia quen te paríu!<br>
;Ben haia, amén, quen te cría!<br>
- Dios vos garde, miña vella;<br>
gárdevos Santa Mariña,<br>
que, abofé, sos falangueira,<br>
falangueira e ben cumprida.<br>
- Meniña, por ben falada<br>
ningunha se perdería.<br>
Cóllense antre os paxariños<br>
aqueles que mellor trían.<br>
Morre afogado antre as pallas<br>
o pitiño que non chía.<br>
- Pois si vós foras pitiño,<br>
dígovos, miña velliña,<br>
que dese mal non morreras;<br>
que chiar, ben chiarías.<br>
- ¡Ai! ¡Qué, sinón, de min<br>
miña filla, miña filla!<br>
Sin agarimo no mundo<br>
desde que nasín orfiña,<br>
de porta en porta pedindo<br>
tiven que pasar a vida.<br>
E cando a vida se pasa<br>
cal vida de pelegrina,<br>
que busca pelegrinando<br>
o pan de tódolos días,<br>
de cote en lares alleos,<br>
de cote en estrañas vilas,<br>
hai que deprender estonces,<br>
por non morrer, coitadiña,<br>
ó pe dun valo tumbada<br>
e de todos esquencida,<br>
o chío dos paxariños,<br>
o recramo das pombiñas,<br>
o ben falar que comprase,<br>
a homildá mansa que obriga.<br>
- ;Moito sabés, miña vella,<br>
moito de sabiduría!<br>
;Quén poidera correr mundo<br>
por ser como vós sabida!<br>
Que anque traballos se pasen<br>
aló polas lonxes vilas,<br>
tamén ¡qué cousas se saben!,<br>
tamén, ¡qué cousas se miran!<br>
- Máis val que n'as mires<br>
que estonces te perderías:<br>
¡o que ó sol mirar precura<br>
logo quedará sin vista!<br>
- Dirés verdá, miña vella;<br>
mais craras as vosas nifias<br>
emprestóuvos hastra agora<br>
groriosa Santa Lucía.<br>
- Moita devosón lle teño,<br>
¡miña santiña bendita! ;<br>
mais non sempre as niñas craras<br>
son proba de craras vistas.<br>
Moitas eu vin como a augua<br>
que corre antre as penas frías<br>
gorgorexando de paso,<br>
sereniña, sereniña,<br>
que antre tiniebras pousaban,<br>
que antre tiniebras vivían,<br>
nas tiniebras dos pecados<br>
que son as máis escondidas.<br>
- Si de pecados falades,<br>
é pan que onde queira espiga,<br>
en tódalas partes crese,<br>
en todas partes se cría;<br>
mais uns son cor de veneno,<br>
outros de sangre runxida,<br>
outros, como a noite negros,<br>
medran cas lurpias dañinas<br>
que os paren entre ouro e<br>
arrolados pola envidia,<br>
mantidos pola luxuria,<br>
mimados pola cobiza.<br>
- Quen ben está, ben estea.<br>
Déixate estar, miña filla,<br>
nin precures correr mundo,<br>
nin tampouco lonxes vilas,<br>
que o mundo dá malos pagos<br>
a quen lle dá prendas finas,<br>
e nas vilas mal fixeras<br>
que aquí facer non farías;<br>
que, anque ese pan barolento<br>
en todas partes espiga,<br>
nunhas apoucado crese,<br>
noutras medra que adimira.<br>
- Falás como un abogado<br>
e calquera pensaría<br>
que deprendestes nos libros<br>
tan váreas palabrerías,<br>
todiñas tan ben faladas,<br>
todiñas tan entendidas.<br>
E tal medo me puñeches,<br>
que xa de aquí non saíra<br>
sin levar santos escritos<br>
e medalliñas benditas<br>
nun lado do meu xustillo,<br>
xunto dunha negra figa,<br>
que me librasen das meigas<br>
e máis das lurpias dañinas.<br>
- Que te libren de ti<br>
pídelle a Dios, rapariga,<br>
que somos nós para nós<br>
as lurpias máis enemigas.<br>
Mais xa ven a noite vindo<br>
co seu manto de estreliñas;<br>
xa recolleron o gando<br>
que pastaba na curtiña;<br>
xa lonxe as campanas tocan,<br>
tocan as Ave-Marías;<br>
cada conexo ó seu tobo,<br>
lixeiro, lixeiro tira,<br>
que é mal compañeiro a noite<br>
si a compañeiro se obriga.<br>
Mas, ¡ai!, que eu non teño<br>
nin burata conocida,<br>
nin tellado que me cruba<br>
dos ventos da noite fría.<br>
¡Qué vida a dos probes, nena!<br>
¡Qué vida! ~Qué amarga vida!<br>
Mais Noso Señor foi probe.<br>
¡Que esto de alivio nos sirva!<br>
- Amén, miña vella, amén;<br>
mais, polas almas benditas,<br>
hoxe dormirés nun leito<br>
feito de palliña triga,<br>
xunta do lar que vos quente<br>
ca borralliña encendida,<br>
e comerés un caldiño<br>
con patacas e nabizas.<br>
- ¡Bendito sea Dios, bendito!<br>
¡Bendita a Virxe María,<br>
que con tanto ben me acode<br>
por unha man compasiva!<br>
O Señor che dé fortuna<br>
con moitos anos de vida.<br>
¡Vólvanseche as tellas de ouro,<br>
as pedras de prata fina,<br>
e cada gran seu diamante<br>
che se volva cada día!<br>
I agora, miña rapaza,<br>
porque un pouco te adivirtas<br>
bailando cas compañeiras<br>
que garulan na cociña,<br>
heiche de contar historias,<br>
heiche de cantar copriñas,<br>
heiche de tocar as cunchas,<br>
miña carrapucheiriña.<br>
4.
- Cantan os galos pra o día<br>
érguete, meu ben, e vaite.<br>
- ¿Cómo me hei de ir,<br>
cómo me hei de ir e deixarte?<br>
- Deses teus olliños negros<br>
como doas relumbrantes,<br>
hastra as nosas maus unidas<br>
as bágoas ardentes caen.<br>
¿Cómo me hei de ir si<br>
¿Cómo me hei de ir e<br>
si ca lengua me desbotas<br>
e co corasón me atraes?<br>
Nun corruncho do teu leito<br>
cariñosa me abrigaches;<br>
co teu manso caloriño<br>
os fríos pes me quentastes;<br>
e de aquí xuntos miramos<br>
por antre o verde ramaxe<br>
cál iba correndo a lúa<br>
por enriba dos pinares.<br>
¿Cómo queres que te deixe?<br>
¿Cómo, que de ti me aparte<br>
si máis que a mel eres<br>
e máis que as froles soave?<br>
- Meiguiño, meiguiño, meigo,<br>
meigo que me namoraste,<br>
vaite de onda min, meiguiño,<br>
antes que o sol se levante.<br>
- Ainda dorme, queridiña,<br>
antre as ondiñas do mare;<br>
dorme porque me acariñes<br>
e porque amante me chames,<br>
que s6lo onda ti, meniña,<br>
podo contento folgare.<br>
- Xa cantan os paxariños.<br>
Érguete, meu ben, que é tarde.<br>
- Deixa que canten, Marica;<br>
Marica, deixa que canten...<br>
Si ti sintes que me vaia,<br>
eu relouco por quedarme.<br>
- Conmigo, meu queridiño,<br>
mitá da noite pasaches.<br>
- Mais en tanto ti dormías,<br>
contentéime con mirarte,<br>
que así, sorrindo entre soños<br>
coidaba que eras un ánxel,<br>
e non con tanta pureza<br>
ó pe dun ánxel velase.<br>
- Así te quero, meu ben,<br>
como un santo dos altares;<br>
mais fuxe..., que o sol dourado<br>
por riba dos montes saie.<br>
- Iréi; mais dame un biquiño<br>
antes que de ti me aparte,<br>
que eses labiños de rosa<br>
inda non sei cómo saben.<br>
- Con mil amores cho dera;<br>
mais teño que cofesarme,<br>
e moita vergonza fora<br>
ter un pecado tan grande.<br>
- Pois confésate, Marica,<br>
que, cando casar nos casen,<br>
non che han de valer, meniña,<br>
nin confesores nin frades.<br>
¡Adiós, cariña de rosa!<br>
- ¡Raparigo, Dios te garde!<br>
5.
<br>
Miña Santiña,<br>
miña Santasa,<br>
miña cariña<br>
de calabasa:<br>
hei de emprestarvos<br>
os meus pendentes,<br>
hei de emprestarvos<br>
o meu collar;<br>
hei de emprestarcho,<br>
cara bonita,<br>
si me deprendes<br>
a puntear.<br>
- Costureiriña<br>
comprimenteira,<br>
sacha no campo,<br>
malla na eira,<br>
lava no río,<br>
vai apañar<br>
toxiños secos<br>
antre o pinar.<br>
Así a meniña<br>
traballadora<br>
os punteados<br>
deprende hora.<br>
- Miña Santiña,<br>
mal me quixere<br>
quen me aconsella<br>
que tal fixere.<br>
Mans de señora,<br>
mans fidalgueiras<br>
teñen todiñas<br>
as costureiras;<br>
boca de reina,<br>
corpo de dama,<br>
cómprelle a seda,<br>
foxen da lama.<br>
- ;Ai, rapaciña!<br>
ti telo teo:<br>
¡sedas as que dormen<br>
antre o centeo!<br>
Fuxir da lama<br>
quen nacéu nela!<br>
Dios cho perdone,<br>
probe Manuela.<br>
Lama con honra<br>
non mancha nada,<br>
nin seda limpa<br>
honra emporcada.<br>
- Santa Santasa,<br>
non sos comprida,<br>
deeindo cousas<br>
que fan ferida.<br>
Faláime sólo<br>
das muineiras,<br>
daquelas voltas<br>
revirandeiras,<br>
daqueles puntos<br>
que fan agora<br>
de afora adentro,<br>
de adentro afora.<br>
- Costureiriña<br>
do carballal,<br>
colle unha agulla,<br>
colle un dedal;<br>
cose os buratos<br>
dese teu cós,<br>
que andar rachada<br>
non manda Dios.<br>
Cose, meniña,<br>
tantos furados<br>
i hora non penses<br>
nos punteados.<br>
- Miña Santasa,<br>
miña Santiña,<br>
nin teño agulla,<br>
nin teño liña,<br>
nin dedal teño,<br>
que aló na feira<br>
roubóumo un majo<br>
da faltriqueira,<br>
decindo: As perdas<br>
dos descoidados<br>
fan o lotiño<br>
dos apañados.<br>
- ¡Costureiriña<br>
que a majos trata!<br>
Alma de cobre,<br>
collar de prata.<br>
Mocidá rindo,<br>
vellez chorando...<br>
Anda, meniña,<br>
coida do gando.<br>
Coida das herbas<br>
do teu herbal:<br>
terás agulla,<br>
terás dedal.<br>
- Deixade as herbas,<br>
que o que eu quería<br>
era ir cal todas<br>
á romeria.<br>
¡I alí con aire<br>
dar cada volta!<br>
Os ollos baixos,<br>
a perna solta.<br>
Pes lixeiriños,<br>
corpo direito.<br>
¡Pero, Santiña...,<br>
non lle dou xeito!<br>
Non vos metades<br>
pedricadora ;<br>
bailadoriña<br>
facéme agora.<br>
Vós dende arriba<br>
andá correndo;<br>
facede os puntos,<br>
i eu adeprendo.<br>
Andá, que peno<br>
polos penares...<br>
Mirái que o pido<br>
chorando a mares.<br>
- ¡Ai da meniña!<br>
¡Ai da que chora,<br>
ai, porque quere<br>
ser bailadora!<br>
Que cando durma<br>
no camposanto,<br>
os enemigos<br>
faránlle espanto,<br>
bailando enriba,<br>
das herbas mudas,<br>
ó son da negra<br>
gaita de Xudas.<br>
I aquel corpiño<br>
que noutros días<br>
tanto truara<br>
nas romerías,<br>
ó son dos ventos<br>
máis desatados<br>
rolará logo<br>
cos condenados.<br>
Costureiriña,<br>
n'hei de ser, n'hei,<br>
quen che deprenda<br>
tan mala lei.<br>
- ¡Ai, qué Santasa!<br>
¡Ai, qué Santona!<br>
Ollos de meiga,<br>
cara de mona,<br>
pór n'hei de porche<br>
os meus pendentes,<br>
pór n'hei de pórche<br>
o meu collar,<br>
xa que non queres,<br>
xa que non sabes<br>
adeprenderme<br>
a puntear.<br>
| 