Tratado de Lisboa de 1864/Artigos XXI a XXXI

Artigo XXI

Desde o expresado sitio da Ginjeira a liña internacional seguirá baixando coas augas do río Vesgo ata a súa xuntanza co Basabiga, o cal formará a fronteira ata a súa confluencia co Ellas, que á súa vez a demarcará ata a súa desembocadura no Tajo. Seguirá despois a raia polo centro da corrente principal do río Texo, abandonándoo onde recibe as augas do Sever, por cuxa corrente principal remontará ata a presa do muíño da Negra, no sitio chamado Pego da Negra.

Artigo XXII

Desde Pego da Negra irá a raia ao Canchal da Guerencia e por augas vertentes ao da Cova do Ouro, de onde se encamiñará polas Penhas da Limpa a percorrer os cumes da Serra Fría, seguirá logo pola Serra da Palha, pasando por Cerro Mallón e Portela da Xola, e descenderá despois a cortar o río Xébora en Pego da Raia, continuando polo Cabezo de Valdemouros e o dos Tres Termos ata entrar no arroio Abrilongo. Logo de seguir certo treito a canle deste arroio, o abandonará para atravesar a Liorta de Arronches, cuxo terreo dividirá quedando a terceira parte en Portugal, e continuará polo límite que separa de España á primeira Liorta de Onguella ata o muíño de Rozinha sobre o río Xébora. Desde aquí seguirá polo Alto da Dehesina e polas frnteiras existentes ata o marco da Garrota, e pasando polo limite que separa de Portugal a segunda Liorta de Onguella, ou sexa a de Abaixo, ira a tocar no primeiro marco do termo de Badaxoz.

O terreo que comprenden as Liortas e que gozan en común o pobo español de Albuquerque e os Portugueses de Arronches e Onguella será dividido por partes iguais entre ambos os Estados nesta forma: a segunda Liorta de Onguella, ou sexa a de Abaixo, pertencerá integramente a España; a primeira Liorta de Onguella, ou sexa a de Arriba, pertencerá integramente a Portugal; a Liorta de Arronches será dividida, quedando para Portugal a terceira parte do terreo contiguo á primeira de Onguella e para España as dúas terceiras partes restantes.

Artigo XXIII

Desde el primer marco de Badajoz seguirâ la raya la demarcacion existente, cortando a su paso el Gébora y dirigiéndose a entrar en el rio Caya, con cuya corriente principal marcharâ hasta su desembocadura en el rio Guadiana entre la provincia de Badajoz y el distrito portugués de Portalegre. En la desembocadura del Caya en el Guadiana termina la frontera internacional, cuya delimitaciôn ha sido objeto del présente Tratado.

Artigo XXIV

Para fixar con precisión e de xeito que non de lugar a dúbidas a liña divisoria internacional cuxos puntos principais quedan mencionados nos precedentes artigos, conveñen ambas Partes contratantes en que se verifique o antes posíbel o amouteiramento da mesma, procedéndose á colocación das fronteiras necesarias e a súa descrición xeométrica. Para levar a efecto estas operacións nomearán ambos Gobernos os Comisionados competentes. Ademais asistirán ao acto do amouteiramento delegados dos respectivos Municipios españois e portugueses interesados en cada porción de fronteira. Co fin de que a colocación das fronteiras nos puntos da liña divisoria non mencionados neste Tratado se verifique xusta e debidamente, serán consultadas en caso de diverxencia as actas da Comisión mixta de límites. O acta de amouteiramento e descrición xeométrica feita en duplicado e debidamente legalizada se unira ao presente Tratado, e as súas disposicións terán a mesma forza e vigor que se se houbesen inserido nel literalmente.

Artigo XXV

Co obxecto de asegurar a permanencia das fronteiras ou marcos que sinalen a liña internacional, convense en que os Concellos limítrofes de ambos Reinos podan adoptar na parte que lles concerna, e de acordo coas Autoridades competentes, as previsións que estimen necesarias para a conservación das fronteiras colocadas, a reposición das destruídas e o castigo dos delincuentes. A este fin todos os anos, no mes de agosto, se verificará un recoñecemento da liña por delegados municipais dos pobos colindantes, coa asistencia dos Alcaldes españois e dos Administradores de concello Portugueses. De dito recoñecemento se levantará auto, remitindo copia ás Autoridades superiores administrativas, a fin de que estas podan acharse informadas do estado da fronteira, e proceder segundo o esixan as circunstancias.

Artigo XXVI

Os pobos de ambos os países que de tempo atrás veñen gozando o dereito de extraer herbas mancomunadamente da illa Canosa situada no Miño, continuarán como ata aquí e en conformidade aos seus regulamentos municipais no goce común daquel aproveitamento. Considerando os prexuízos que experimentan varios pobos situados nas marxes dalgúns ríos limítrofes, e sinaladamente nas do Miño, así como os embarazos creados á navegación por efecto de obras construídas nas beiras de devanditos ríos e da alteración consecuente do curso das súas augas, e desexando pór correctivo aos abusos e regularizar o exercicio dos lexítimos dereitos, conveñen ambas as Partes contratantes en que, previos os estudos necesarios, se forme un regulamento especial, que tendo en debida conta os danos producidos no pasado, estableza e fixe para o futuro as regras convintes respecto á construción de obras de calquera clase nas beiras dos ríos fronteirizos, e particularmente nas do Miño e das súas illas.

Artigo XXVII

Tendo pasado integramente ao dominio e soberanía de Portugal, en virtude de artigos décimo e undécimo, os tres pobos promiscuos denominados Soutelino, Cambedo e Lamadarcos, e quedando á súa vez baixo o dominio e soberanía de España, en virtude do artigo sétimo, os tres pobos do Couto Mixto, chamados Santa María de Rubiás, Santiago e Meaus, conveñen ambas as Partes en que así os habitantes dos pobos promiscuos que sexan realmente súbditos españois, como os habitantes dos pobos do Couto mixto que sexan realmente súbditos Portugueses, poidan conservar a súa nacionalidade, se así conviñéselles. Ao efecto, tanto os uns como os outros declararán a súa decisión ante as Autoridades locais no término dun ano, contando desde o día en que se poña en execución o presente Tratado.

Artigo XXVIII

En atención a que a liña internacional segue en varias partes o curso das augas e a dirección dos camiños e toca nalgunhas fontes, convense en que as augas, camiños e fontes que se achen naquel case sexan de use común para os pobos de ambos os Reinos. As pontes construídos sobre os ríos que delimitan a fronteira pertencerán por metade aos dous Estados, salva a xusta indemnización que proceda entre ambos os Gobernos polos gastos feitos na construción de devanditas pontes.

Artigo XXIX

A fin de evitar no posíbel os danos que poidan ocasionarse aos pobos fronteirizos con motivo de prendamentos de gandos, e para manter a mellor harmonía entre os mesmos pobos, convense:
1.° Que polo feito de entrar gandos a pastar indebidamente en territorio doutra Nación non se impoñan senón penas pecuniarias.
2.° Que para responder das penas e dos gastos que se orixinen non poida reterse mais que unha res por cada dez das aprehendidas.
3.° Que só se consideren legais as aprehensións verificadas polos gardas dos pobos ou pola forza pública, debendo sempre entregarse os gandos aprehendidos ás Autoridades, en cuxo término xurisdicional atopáronse.
Para pór en práctica as bases que quedan establecidas, adoptarán ambos os Gobernos de común acordo, as medidas que estimen necesarias.

Artigo XXX

Todos os convenios, sentenzas arbitrais e calquera outros acordos que existan relativos á demarcación da fronteira desde a desembocadura do Miño no mar ata a do Caia no Guadiana, decláranse nulos de feito e de dereito en canto opóñanse ao estipulado nos artigos deste Tratado, desde o día en que se achen en execución.

Artigo XXXI

O presente Tratado será ratificado no máis breve prazo posíbel pola súa Maxestade a Raíña das Españas e a súa Maxestade o Rei de Portugal, e as ratificacións serán trocadas en Lisboa un mes despois.

Anterior: Artigos XI a XX

Tratado de Lisboa de 1864

Seguinte: Anexo I