Constitución española de 1876

Esta páxina forma parte dos Documentos históricos contidos en Wikisource.

Este texto é unha tradución. Vexa o texto na súa lingua orixinal en: [1] ou [2]

on Afonso XII, pola graza de Deus Rei constitucional de España. A todos os que as presentes veren e entenderen, sabede: que en unión e de acordo coas Cortes do Reino actualmente reunidas, viñemos en decretar e sancionar a seguinte

CONSTITUCIÓN DA MONARQUÍA ESPAÑOLA

Título I. Dos españois e os seus dereitos

Artigo 1.

Son españois:

As persoas nadas en territorio español.
Os fillos de pai ou nai españois, aínda que nacesen fóra de España.
Os estranxeiros que obtivesen carta de natureza.
Cuarto. Os que sen ela gañasen veciñanza en calquera pobo da Monarquía.

A calidade de español pérdese: por adquirir natureza en país estranxeiro e por admitir emprego doutro Goberno sen licenza de El-Rei.

Artigo 2.

Os estranxeiros poderán establecerse libremente en territorio español, exercer nel a súa industria ou dedicarse a calquera profesión para cuxo desempeño non esixan as leis títulos de aptitude expedidos polas autoridades españolas. Os que non estiveren naturalizados, non poderán exercer en España cargo algún que teña aneja autoridade ou xurisdición.

Artigo 3.

Todo español está obrigado a defender a Patria coas armas, cando sexa chamado pola lei, e a contribuír, en proporción das súas haberes, para os gastos do Estado, da provincia e do Municipio. Ninguén está obrigado a pagar contribución que non estea votada polas Cortes ou polas Corporacións legalmente autorizadas para impola.

Artigo 4.

Ningún español, nin estranxeiro, poderá ser detido senón nos casos e na forma que as leis prescriban. Todo detido será posto en liberdade ou entregado á autoridade xudicial dentro das vinte e catro horas seguintes ao acto da detención. Toda detención deixarase sen efecto ou elevará a prisión dentro do setenta e dúas horas de ser entregado o detido ao xuíz competente. A providencia que se ditar notificarase ao interesado dentro do mesmo prazo.

Artigo 5.

Ningún español poderá ser preso senón en virtude de mandamento de xuíz competente. O auto en que se ditou o mandamento ratificarase ou reporá, ouvido o presunto reo, dentro do setenta e dúas horas seguintes ao acto da prisión. Toda persoa detida ou presa sen as formalidades legais, ou fóra dos casos previstos na Constitución e as leis, será posta en liberdade a petición súa ou de calquera español. A lei determinará a forma de proceder sumariamente neste caso.

Artigo 6.

Ninguén poderá entrar no domicilio dun español, ou estranxeiro residente en España, sen o seu consentimento, excepto nos casos e na forma expresamente prevista nas leis. O rexistro de papeis e efectos verificarase sempre a presenza do interesado ou dun individuo da súa familia, e na súa falta, de dúas testemuñas veciñas do mesmo pobo.

Artigo 7.

Non poderá deterse nin abrirse pola autoridade gubernativa a correspondencia confiada ao correo.

Artigo 8.

Todo auto de prisión, de rexistro de morada ou de detención da correspondencia, será motivado.

Artigo 9.

Ningún español poderá ser compelido a mudar de domicilio ou residencia senón en virtude de mandato de autoridade competente, e nos casos previstos polas leis.

Artigo 10.

Non se imporá xamais a pena de confiscación de bens, e ninguén poderá ser privado da súa propiedade senón por autoridade competente e por causa xustificada de utilidade pública, previa sempre a correspondente indemnización. Se non proceder este requisito, os xuíces ampararán e no seu caso reintegrarán na posesión ao expropiado.

Artigo 11.

A relixión católica, apostólica, romana, é a do Estado. A Nación obrígase a manter o culto e os seus ministros. Ninguén será molestado no territorio español polas súas opinións relixiosas nin polo exercicio do seu respectivo culto, salvo o respecto debido á moral cristiá. Non se permitirán, con todo, outras cerimonias nin manifestacións públicas que as da relixión do Estado.

Artigo 12.

Cada cal é libre de elixir a súa profesión e de aprendela como mellor lle pareza. Todo español poderá fundar e soster establecementos de instrución ou de educación con arranxo ás leis.

Ao Estado corresponde expedir os títulos profesionais e establecer as condicións dos que pretendan obtelos, e a forma en que han de probar a súa aptitude. Unha lei especial determinará os deberes dos profesores e as regras ás que ha someterse o ensino nos establecementos de instrución pública custeados polo Estado, as provincias ou os pobos.

Artigo 13.

Todo español ten dereito:

De emitir libremente as súas ideas e opinións, xa de palabra, xa por escrito, valéndose da imprenta ou doutro procedemento semellante, sen suxeición á censura previa.
De reunirse pacificamente.
De asociarse para os fins da vida humana.
De dirixir peticións individual ou colectivamente a El-Rei, ás Cortes e ás autoridades.
O dereito de petición non poderá exercerse por ningunha clase de forza armada. Tampouco poderán exercelo individualmente os que formen parte dunha forza armada, senón con arranxo ás leis do seu instituto, en canto teña relación con este.

Artigo 14.

As leis ditarán as regras oportunas para asegurar aos españois no respecto recíproco dos dereitos que este título lles recoñece, sen menoscabo dos dereitos da Nación, nin os atributos esenciais do Poder público. Determinarán así mesmo a responsabilidade civil e penal a que han de quedar suxeitos, segundo os casos, os xuíces, autoridades e funcionarios de tódalas clases que atenten aos dereitos enumerados neste título.

Artigo 15.

Tódolos españois son admisibles aos empregos e cargos públicos, segundo o seu mérito e capacidade.

Artigo 16.

Ningún español pode ser procesado nin sentenciado senón polo Xuíz ou Tribunal competente, en virtude de leis anteriores ao delito, e na forma que estas prescriban.

Artigo 17.

As garantías expresadas nos artigos 4º, 5º, 6º e 9º, e parágrafos primeiro, segundo e terceiro do 13, non poderán suspenderse en toda a Monarquía, nin en parte dela, senón temporalmente e por medio dunha lei, cando así o esixa a seguridade do Estado, en circunstancias extraordinarias. Só non estando reunidas as Cortes e sendo o caso grave e de notoria urxencia, poderá o Goberno, baixo a súa responsabilidade, acordar a suspensión de garantías a que se refire o parágrafo anterior, sometendo o seu acordo á aprobación daquelas o máis pronto posible.

Pero en ningún caso suspenderanse máis garantías que as expresadas no primeiro parágrafo deste artigo. Tampouco os xefes militares ou civís poderán establecer outra penalidad que a prescrita previamente pola lei.

Título II. Das Cortes

Artigo 18.

A potestade de facer as leis reside nas Cortes con El-Rei.

Artigo 19.

As Cortes componse de dous Corpos Colexisladores, iguais en facultades: o Senado e o Congreso dos Deputados.

Título III. Do Senado

Artigo 20.

O Senado componse:

De Senadores por dereito propio.
De Senadores vitalicios nomeados pola Coroa.
De Senadores elixidos polas Corporacións do Estado e maiores contribuíntes na forma que determine a lei. O número dos Senadores por dereito propio e vitalicio non poderá exceder de 180. Este número será o dos Senadores electivos.

Artigo 21.

Son Senadores por dereito propio:

Os fillos de El-Rei e do sucesor inmediato da Coroa, que chegasen á maioría de idade.
Os grandes de España que o fosen por si, que non sexan súbditos doutra Potencia e acrediten ter unha renda anual de 60.000 pesetas, procedente de bens propios, inmobles, ou de dereitos que gocen a mesma consideración legal.
Os Capitáns xerais do Exército e o Almirante da Armada. O Patriarca das Indias e os Arcebispos.
O Presidente do Consello de Estado, o do Tribunal Supremo, o do Tribunal de Contas do Reino, o do Consello Supremo da Guerra, o da Armada, despois de dous anos de exercicio.

Artigo 22.

Só poderán ser Senadores por nomeamento do Rei ou por elección das Corporacións do Estado e maiores contribuíntes, os españois que pertenzan ou pertencesen a unha das seguintes clases:

Presidente do Senado ou do Congreso dos Deputados.
Deputados que pertencesen a tres Congresos diferentes ou que exercesen a Deputación durante oito lexislaturas.
Ministros da Coroa.
Bispos.
Grandes de España.
Tenentes xerais do Exército e Vicealmirantes da Armada, despois de dous anos do seu nomeamento.
Embaixadores, despois de dous anos de servizo efectivo, e ministros plenipotenciarios despois de catro.
Conselleiros de Estado, fiscal do mesmo Corpo, e ministros e fiscais do Tribunal Supremo e do de Contas do Reino, conselleiros do Supremo da Guerra e da Armada, e decano do Tribunal de Ordénelas Militares, despois de dous anos de exercicio.
Presidentes ou directores das Reais Academias Española, da Historia, de Belas Artes de San Fernando, de Ciencias Exactas, Físicas e Naturais, de Ciencias Morais e Políticas, e de Medicamento.
Académicos de número das Corporacións mencionadas, que ocupen a primeira metade da escala de antigüidade no seu Corpo; inspectores xerais de primeira clase dos Corpos de Enxeñeiros de Camiños, Minas e Montes; catedráticos de termo das Universidades, sempre que leven catro anos de antigüidade na súa categoría e de exercicio dentro dela. Os comprendidos nas categorías anteriores deberán, ademais, gozar 7.500 pesetas de renda, procedente de bens propios, ou de soldos dos empregos que non poden perderse senón por causa legalmente probada ou de xubilación, retiro ou cesantía.
Os que con dous anos de antelación posúan unha renda anual de 20.000 pesetas ou paguen 4.000 pesetas por contribucións directas ao Tesouro público, sempre que ademais sexan títulos do Reino, fosen Deputados a Cortes, deputados provinciais ou alcaldes en capital de provincia ou en pobos de máis de 20.000 almas.
Os que exercesen algunha vez o cargo de Senador antes de promulgarse esta Constitución. Os que para ser Senadores en calquera tempo houberen acreditado renda poderán probala para que se lles compute, ao ingresar como Senadores por dereito propio, con certificación do Rexistro da Propiedade que xustifique que seguen posuíndo os mesmos bens.

O nomeamento por El-Rei de Senadores farase por decretos especiais, e neles expresarase sempre o título en que, conforme ao disposto neste artigo, fúndese o nomeamento.

Artigo 23.

As condicións necesarias para ser nomeado ou elixido Senador poderán variarse por unha lei.

Artigo 24.

Os Senadores electivos renovaranse por metade cada cinco anos, e en totalidade cando El-Rei disolva esta parte do Senado.

Artigo 25.

Os Senadores non poderán admitir emprego, ascenso que non sexa de escala pechada, títulos nin condecoracións, mentres estivesen abertas as Cortes. O Goberno poderá, con todo, conferirlles dentro dos seus respectivos empregos ou categoría, as comisións que esixa o servizo público.

Exceptúase do disposto no parágrafo primeiro deste artigo o cargo de Ministro da Coroa.

Artigo 26.

Para tomar asento no Senado necesítase ser español, ter trinta e cinco anos cumpridos, non estar procesado criminalmente nin inhabilitado no exercicio dos seus dereitos políticos, e non ter os seus bens intervidos.

Título IV. Do Congreso dos Deputados

Artigo 27.

O Congreso dos Deputados comporase dos que nomeen as Xuntas electorais, na forma que determine a lei. Nomearase un Deputado ao menos por cada 50.000 almas de poboación.

Artigo 28.

Os Deputados elixiranse e poderán ser reelixidos indefinidamente, polo método que determine a lei.

Artigo 29.

Para ser elixido Deputado requírese ser español, de estado seglar, maior de idade, e gozar de todos os dereitos civís. A lei determinará con que clase de funcións é incompatible o cargo de Deputado, e os casos de reelección.

Artigo 30.

Os Deputados serán elixidos por cinco anos.

Artigo 31.

Os Deputados a quen o Goberno ou a Real Casa confiran pensión, emprego, ascenso que non sexa de escala pechada, comisión con soldo, honras ou condecoracións, cesarán no seu cargo sen necesidade de declaración algunha, se dentro do quince días inmediatos ao seu nomeamento non participan ao Congreso a renuncia da graza.

O disposto no parágrafo anterior non comprende aos Deputados que foren nomeados Ministros da Coroa.

Título V. Da celebración e facultades das Cortes

Artigo 32.

As Cortes reúnense todos os anos. Corresponde a El-Rei convocalas, suspender, pechar as súas sesións e disolver simultánea ou separadamente a parte electiva do Senado e o Congreso dos Deputados, coa obrigación, neste caso, de convocar e reunir o Corpo ou Corpos disoltos dentro de tres meses.

Artigo 33.

As Cortes serán precisamente convocadas logo que vacare a Coroa, ou cando El-Rei se imposibilitar de calquera modo para o goberno.

Artigo 34.

Cada un dos Corpos Colexisladores forma o respectivo Regulamento para o seu goberno interior, e examina, así as calidades dos individuos que lle compoñen, como a legalidade da súa elección.

Artigo 35.

O Congreso dos Deputados nomea o seu Presidente, Vicepresidentes e Secretarios.

Artigo 36.

El-Rei nomea para cada lexislatura, de entre os mesmos Senadores, o Presidente e Vicepresidentes do Senado, e este elixe os seus Secretarios.

Artigo 37.

El-Rei abre e pecha as Cortes, en persoa, ou por medio dos Ministros.

Artigo 38.

Non poderá estar reunido un dos dous Corpos Colegisladores sen que tamén o estea o outro;

exceptúase o caso en que o Senado exerza funcións xudiciais.

Artigo 39.

Os Corpos Colexisladores non poden deliberar xuntos, nin en presenza de El-Rei.

Artigo 40.

As sesións do Senado e do Congreso serán públicas, e só nos casos que esixan reserva poderá celebrarse sesión secreta.

Artigo 41.

El-Rei e cada un dos Corpos Colexisladores teñen a iniciativa das leis.

Artigo 42.

As leis sobre contribucións e crédito público presentaranse primeiro ao Congreso dos Deputados.

Artigo 43.

As resolucións en cada un dos Corpos Colegisladores tómanse a pluralidade de votos; pero para votar as leis requírese a presenza da metade máis un do número total dos individuos que o compoñen.

Artigo 44.

Se un dos Corpos Colegisladores refugase algún proxecto de lei, ou lle negar o Rei a sanción, non poderá volverse a propor outro proxecto de lei sobre o mesmo obxecto naquela lexislatura.

Artigo 45.

Ademais da potestade lexislativa que exercen as Cortes co Rei, perténcenlles as facultades seguintes:

Recibir a El-Rei, ao sucesor inmediato da Coroa e á Rexencia ou Rexente do Reino, o xuramento de gardar a Constitución e as leis.
Elixir Rexente ou Rexencia do Reino e nomear titor a El-Rei menor, cando o prevén a Constitución.
Facer efectiva a responsabilidade dos Ministros, os cales serán acusados no Congreso e xulgados polo Senado.

Artigo 46.

Os Senadores e Deputados son inviolábeis polas súas opinións e votos no exercicio do seu cargo.

Artigo 47.

Os Senadores non poderán ser procesados nin arrestados sen previa resolución do Senado senón cando sexan achados in fraganti, ou cando non estea reunido o Senado; pero en todo caso darase conta a este Corpo o máis pronto posible para que determine o que corresponda. Tampouco poderán os Deputados ser procesados nin arrestados durante as sesións sen permiso do Congreso, a non ser achados in fraganti; pero neste caso e no de ser procesados ou arrestados cando estiveren pechadas as Cortes, darase conta o máis pronto posible ao Congreso para o seu coñecemento e resolución. O Tribunal Supremo coñecerá das causas criminais contra os Senadores e Deputados, nos casos e na forma que determine a lei.

Título VI. De El-Rei e os seus ministros

Artigo 48.

A persoa de El-Rei é sacra e inviolable.

Artigo 49.

Son responsables os Ministros. Ningún mandato de El-Rei pode levar a efecto se non está referendado por un Ministro, que por só este feito faise responsable.

Artigo 50.

A potestade de facer executar as leis reside en El-Rei, e a súa autoridade esténdese a todo canto conduce á conservación da orde pública no interior e á seguridade do Estado no exterior, conforme á Constitución e ás leis.

Artigo 51.

El-Rei sanciona e promulga as leis.

Artigo 52.

Ten o mando supremo do Exército e Armada, e dispón das forzas de mar e terra.

Artigo 53.

Concede os graos, ascensos e recompensas militares con arranxo ás leis.

Artigo 54.

Corresponde ademais, a El-Rei:

Expedir os decretos, regulamentos e instrucións que sexan conducentes para a execución das leis.
Coidar de que en todo o Reino se administre pronta e cumplidamente a xustiza.
Indultar aos delincuentes con arranxo ás leis.
Declarar a guerra e facer e ratificar a paz, dando despois conta documentada ás Cortes.
Dirixir as relacións diplomáticas e comerciais coas demais Potencias.
Coidar da acuñación da moeda, na que se porá o seu busto e nome.
Decretar o investimento dos fondos destinados a cada un dos ramos da Administración, dentro da lei de Orzamentos.
Conferir os empregos civís, e conceder honras e distincións de todas clases, con arranxo ás leis.
Nomear e separar libremente aos Ministros.

Artigo 55.

O Rei necesita estar autorizado por unha lei especial:

Para enajenar, ceder ou permutar calquera parte do territorio español.
Para incorporar calquera outro territorio ao territorio español.
Para admitir tropas estranxeiras no Reino.
Para ratificar os tratados de alianza ofensiva, os especiais de comercio, os que estipulen dar subsidios a algunha Potencia estranxeira e todos aqueles que poidan obrigar individualmente aos españois: En ningún caso os artigos secretos dun tratado poderán derrogar os públicos.
Para abdicar a Coroa no seu inmediato sucesor.

Artigo 56.

O Rei, antes de contraer matrimonio, porao en coñecemento das Cortes, a cuxa aprobación se someterán os contratos e estipulaciones matrimoniais que deban ser obxecto dunha lei. O mesmo observarase respecto do inmediato sucesor á Coroa. Nin El-Rei nin o inmediato sucesor poden contraer matrimonio con persoa que pola lei estea excluída da sucesión á Coroa.

Artigo 57.

A dotación de El-Rei e da súa familia fixarase polas Cortes ao principio de cada reinado.

Artigo 58.

Os Ministros poden ser Senadores ou Deputados, e tomar parte nas discusións de ámbolos dous Corpos Colexisladores; pero só terán voto naquel a que pertenzan.

Título VII. Da sucesión á Coroa

Artigo 59.

O Rei lexítimo de España é Don Afonso XII de Borbón.

Artigo 60.

A sucesión ao Trono de España seguirá a orde regular de primoxenitura e representación, sendo preferida sempre a liña anterior ás posteriores; na mesma liña, o grao máis próximo ao máis remoto; no mesmo grao, o home á femia, e no mesmo sexo, a persoa de máis idade á de menos.

Artigo 61.

Extinguidas as liñas dos descendentes lexítimos de Don Afonso XII de Borbón, sucederán pola orde que queda establecido as súas irmás, a súa tía, irmá da súa nai, e os seus lexítimos descendentes, e os dos seus tíos, irmáns de Fernando VII, se non estiveren excluídos.

Artigo 62.

Se chegasen a extinguirse tódalas liñas que se sinalan, as Cortes farán novos chamamentos, como máis conveña á Nación.

Artigo 63.

Calquera dubida de feito ou de dereito que ocorra en orde á sucesión da Coroa resolverase por unha lei.

Artigo 64.

As persoas que sexan incapaces para gobernar, ou fixesen cousa por que merezan perder o dereito á Coroa, serán excluídas da sucesión por unha lei.

Artigo 65.

Cando reine unha femia, o Príncipe consorte non terá parte ningunha no goberno do Reino.

Título VIII. Da menor idade de El-Rei, e da Rexencia

Artigo 66.

El-Rei é menor de idade ata cumprir dez e seis anos.

Artigo 67.

Cando o Rei for menor de idade, o pai ou a nai do Rei e na súa falta o parente máis próximo a suceder na Coroa, segundo a orde establecida na Constitución, entrará desde logo a exercer a Regencia, e exerceraa todo o tempo da menor idade do Rei.

Artigo 68.

Para que o parente máis próximo exerza a Rexencia necesita ser español, ter vinte anos cumpridos, e non estar excluído da sucesión da Coroa. O pai ou a nai de El-Rei só poderán exercer a Rexencia permanecendo viúvos.

Artigo 69.

O Rexente prestará ante as Cortes o xuramento de ser fiel a El-Rei menor e gardar a Constitución e as leis.

Se as Cortes non estivesen reunidas, o Rexente convocaraas inmediatamente, e entre tanto prestará o mesmo xuramento perante o Consello de Ministros, prometendo reiteralo perante as Cortes tan logo como se achen congregadas.

Artigo 70.

Se non houber ningunha persoa a quen corresponda de dereito a Regencia, nomearana as Cortes e comporase dunha, tres ou cinco persoas. Ata que se faga este nomeamento, gobernará provisionalmente o Reino o Consello de Ministros.

Artigo 71.

Cando o Rei se imposibilitar para exercer a súa autoridade, e a imposibilidade fose recoñecida polas Cortes, exercerá a Regencia, durante o impedimento, o fillo primoxénito do Rei, sendo maior de dez e seis anos; na súa falta, o consorte do Rei, e a falta deste, os chamados á Regencia.

Artigo 72.

O Rexente, e a Regencia no seu caso, exercerá toda a autoridade do Rei, en cuxo nomee publicaranse os actos do Goberno.

Artigo 73.

Será titor do Rei menor a persoa que no seu testamento houber nomeado o Rei defunto, sempre que sexa español de nacemento; se non o nomeou, será titor o pai ou a nai, mentres permanezan viúvos. Na súa falta, nomearanlle as Cortes; pero non poderán estar reunidos os encargos de Rexente e de titor do Rei senón no pai ou na nai deste.

Título IX. Da administración de xustiza

Artigo 74.

A xustiza adminístrase en nome de El-Rei.

Artigo 75.

Uns mesmos Códigos rexerán en toda a Monarquía sen prexuízo das variacións que por particulares circunstancias determinen as leis. Neles non se establecerá máis que un só foro para todos os españois nos xuízos comúns, civís e criminais.

Artigo 76.

Aos Tribunais e Xulgados pertence exclusivamente a potestade de aplicar as leis nos xuízos civís e criminais, sen que poidan exercer outras funcións que as de xulgar e facer execútese o xulgado.

Artigo 77.

Unha lei especial determinará os casos en que haxa de esixirse autorización previa para procesar, perante os Tribunais ordinarios, ás autoridades e os seus axentes.

Artigo 78.

As leis determinarán os Tribunais e Xulgados que ha de haber, a organización de cada un, as súas facultades, o modo de exercelas e as calidades que han de ter os seus individuos.

Artigo 79.

Os xuízos en materias criminais serán públicos, na forma que determinen as leis.

Artigo 80.

Os maxistrados e xuíces serán inamovibles e non poderán ser depostos, suspendidos nin trasladados senón nos casos e na forma que prescriba a lei orgánica de Tribunais.

Artigo 81.

Os xuíces son responsables persoalmente de toda infracción de lei que cometan.

Título X. Das Deputacións Provinciais e dos Concellos

Artigo 82.

En cada provincia haberá unha Deputación provincial, elixida na forma que determine a lei e composta do número de individuos que esta sinale.

Artigo 83.

Haberá nos pobos alcaldes e Concellos. Os Concellos serán nomeados polos veciños a quen a lei confira este dereito.

Artigo 84.

A organización e atribucións das Deputacións provinciais e Concellos rexeranse polas súas respectivas leis. Estas axustaranse aos principios seguintes:

Goberno e dirección dos intereses peculiares da provincia ou do pobo polas respectivas corporacións.
Publicación dos orzamentos, contas e acordos das mesmas.
Intervención de El-Rei, e, no seu caso, das Cortes, para impedir que as Deputacións provinciais e os Concellos se extralimiten das súas atribucións en prexuízo dos intereses xerais e permanentes.
Determinación das súas facultades en materia de impostos, a fin de que os provinciais e municipais non se achen nunca en oposición co sistema tributario do Estado.

Título XI. Das contribucións

Artigo 85.

Todos os anos presentará o Goberno ás Cortes o orzamento xeral de gastos do Estado para o ano seguinte e o plan de contribucións e medios para enchelos, como así mesmo as contas da recadación e investimento dos caudais públicos, para o seu exame e aprobación.

Se non puidesen ser votados antes do primeiro día do ano económico seguinte, rexerán os do anterior, sempre que para el fosen discutidos e votados polas Cortes e sancionados por El-Rei.

Artigo 86.

O Goberno necesita estar autorizado por unha lei para dispor das propiedades do Estado e tomar caudais a préstamo sobre o crédito da Nación.

Artigo 87.

A Débeda pública está baixo a salvaguardia especial da Nación.

Título XII. Da forza militar

Artigo 88.

As Cortes fixarán todos os anos, a proposta de El-Rei, a forza militar permanente de mar e terra.

Título XIII. Do goberno das provincias de Ultramar

Artigo 89.

As provincias de Ultramar serán gobernadas por leis especiais; pero o Goberno queda autorizado para aplicar ás mesmas, coas modificacións que xulgue convenientes e dando conta ás Cortes, as leis promulgadas ou que se promulguen para a Península.

Cuba e Porto Rico serán representadas nas Cortes do Reino na forma que determine unha lei especial, que poderá ser diversa para cada unha das dúas provincias.

Artigo transitorio

O Goberno determinará cando e en que forma serán elixidos os representantes ás Cortes da illa de Cuba.

Por tanto:

Mandamos a todos os nosos súbditos, de calquera clase e condición que sexan, que haxan e garden a presente Constitución como lei fundamental da Monarquía. E mandamos a todos os Tribunais, Xustizas, Xefes, Gobernadores e demais Autoridades, así civís como militares e eclesiásticas de calquera clase e dignidade, que garden e fagan gardar, cumprir e executar a expresada Constitución en todas as súas partes.

Dado en palacio a 30 de Xuño de 1876. Eu El-Rei. O Presidente do Consello de Ministros, Ministro interino de Facenda, Antonio Cánovas del Castillo. O Ministro de Estado, Fernando Calderón e Collantes. O Ministro de Graza e Xustiza, Cristóbal Martín de Herrera. O Ministro da Guerra, Francisco de Ceballos e Vargas. O Ministro de Mariña, Juan de Antequera. O Ministro da Gobernación, Francisco Romero Robledo. O Ministro de Fomento, Francisco Queipo de Llano. O Ministro de Ultramar, Adelardo López de Ayala.