Proposta dun Novo Estatuto para Euskadi/Título I

Proposta dun Novo Estatuto para Euskadi:Título I       Parlamento Vasco       2004
 

Título I.- Do réxime de relación política co Estado español e as súas garantías

Capítulo Primeiro.- Do Estatus de Libre Asociación

Artigo 12.- Réxime de Libre Asociación

Os cidadáns e cidadás da Comunidade de Euskadi, de acordo coa súa propia vontade e co respecto e actualización dos dereitos históricos que contempla a disposición adicional primeira da Constitución, acceden ao autogobierno mediante un réxime singular de relación política co Estado español, baseado na libre asociación, desde o respecto e o recoñecemento mutuo, conforme establécese no presente Estatuto Político, que constituirá a devanditos efectos a súa norma institucional básica. A aceptación deste Réxime de Libre Asociación non supón renuncia algunha dos dereitos históricos do Pobo Vasco, que poderán ser actualizados en cada momento en función da súa propia vontade democrática.

Artigo 13.- Exercicio democrático do Dereito a Decidir

1. Aos efectos do exercicio democrático do dereito de libre decisión dos cidadáns e cidadás vascas, do que emana a legitimidad democrática do presente Estatuto, as Institucións da Comunidade de Euskadi ostentan a potestade para regular e gestionar a realización de consultas democráticas á cidadanía vasca por vía de referendo, tanto no que corresponde a asuntos do seu ámbito competencial como ás relacións que desexan ter con outros Territorios e Comunidades do Pobo Vasco, así como no relativo ás relacións co Estado español e as súas Comunidades Autónomas, e ás relacións no ámbito europeo e internacional.

2. As Institucións da Comunidade de Euskadi regularán no seu ámbito territorial o exercicio do dereito á consulta en referendo mediante Lei do Parlamento Vasco, establecendo, para ese efecto, as modalidades, o procedemento a seguir en cada caso, as condicións de validez dos seus resultados e a incorporación dos mesmos ao ordenamiento xurídico.

3. Cando no exercicio democrático da súa libre decisión, os cidadáns e cidadás vascas manifestasen, en consulta suscitada ao efecto, a súa vontade clara e inequívoca de alterar íntegra ou sustancialmente o modelo e réxime de relación política co Estado español, así como as relacións co ámbito europeo e internacional, que se regulan no presente Estatuto, as Institucións vascas e as do Estado entenderanse comprometidas a garantir un proceso de negociación para establecer as novas condicións políticas que permitan materializar, de común acordo, a vontade democrática da sociedade vasca.

Capítulo Segundo.- Das Garantías do Autogobierno

Artigo 14.- Principios de Relación Política co Estado

O réxime de relacións entre a Comunidade de Euskadi e o Estado español que contempla o presente Estatuto suxéitase ao establecemento dun réxime de garantías xurídicas baseado nos principios de lealtad institucional recíproca, cooperación e equilibrio entre poderes. En virtude da natureza de pacto político deste réxime de relacións, o Estado deberá esgotar todos os instrumentos de cooperación e de prevención de conflitos que se establecen no presente Estatuto. En consecuencia, non resultará de aplicación unilateral, por parte do Estado, a previsión do artigo 155 da Constitución, nin poderá dictar unilateralmente medidas coercitivas de cumprimento obligatorio para a Comunidade de Euskadi.

Artigo 15.- Comisión Bilateral Euskadi-Estado

1. Con carácter xeral, o Estado e a Comunidade de Euskadi garantirán o emprego do mecanismo de consulta previa, así como as cartas de cooperación, que constitúen requerimientos que poderán dirixirse libremente as Institucións entre si a fin de solicitar a información e colaboración necesarias para harmonizar as súas actuacións respectivas e previr situacións eventuales de conflito.

2. Constitúese a Comisión Bilateral Euskadi-Estado, formada por un número igual de representantes designados polo Goberno do Estado e polo Goberno Vasco, que coñecerá con carácter xeral das relacións institucionais de cooperación intergubernamental e que deberá harmonizar a aplicación dos seguintes procedementos singulares:
a) Coñecer e informar dos proxectos de Lei que afecten ao desenvolvemento dos dereitos e deberes fundamentais.
b) Xestionar ante as Cortes Xerais ou o Parlamento Vasco requerimientos de coperación normativa cando se aprecie a tramitación de Leis, disposicións normativas ou actos con forza de Lei que poidan vulnerar o réxime de relacións e de reparto competencial entre o Estado e a Comunidade de Euskadi.

3. A esta Comisión bilateral corresponderalle, tamén, a coordinación e o seguimiento das actuacións en materia de relacións exteriores.

4. A Comisión Bilateral Euskadi-Estado exercerá as súas funcións sen prexuízo dos outros organismos específicos de coordinación para políticas e materias concretas previstas no presente Estatuto.

Artigo 16.- Tribunal de Conflitos Euskadi-Estado

Establécense as seguintes medidas especiais de ordenación xurídica e procesal do Tribunal Constitucional en relación coa Comunidade de Euskadi:

1. Créase unha nova Sala Especial do Tribunal Constitucional, que se constituirá no Tribunal de Conflitos Euskadi-Estado, e coñecerá dos procedementos de declaración de inconstitucionalidade e dos conflitos constitucionais que se poidan suscitar en relación coas Institucións e Poderes da Comunidade de Euskadi, absorbendo a tal fin as facultades de entre as sinaladas que correspondan ao Tribunal en Pleno.

2. A Sala Especial do Tribunal Constitucional, constituída como Tribunal de Conflitos Euskadi-Estado, estará integrada por seis maxistrados. Os tres primeiros serán designados polo Tribunal en Pleno, a proposta do Senado, e entre os maxistrados que xa se integran no Tribunal. Os tres restantes serán de novo nomeamento, correspondendo o mesmo ao Rei a proposta do Parlamento Vasco, entre xuristas vascos que requirirán as mesmas condicións de competencia como xuristas que os maxistrados do Tribunal. Actuará como Presidente da Sala Especial un dos maxistrados da mesma por quenda, que terá voto de calidade.

3. Establécese un novo procedemento de conflito de competencias negativo ante o Tribunal Constitucional, que terá como actor ao Goberno Vasco e como órgano requirido ao Goberno do Estado, por declararse este incompetente para exercitar as atribucións que lle confiren a Constitución ou as Leis en relación á Comunidade de Euskadi. A Sentenza do Tribunal poderá, ou ben declarar a improcedencia do requerimento, ou ben declarar o seu procedencia, establecendo en tal caso un prazo dentro do cal deberase exercitar a atribución requirida.

4. Os Poderes e Institucións da Comunidade de Euskadi poderán exercitar ante o Tribunal de Conflitos unha acción constitucional ao obxecto de dirimir a afectación ao autogoberno vasco das Sentenzas recaídas en procesos nos que non sexan parte. Deducirase mediante un único escrito de interposición no prazo de dous meses desde a publicación no Boletín Oficial do Estado de tales Sentenzas, a fin de que o Tribunal de Conflitos Euskadi-Estado resolva sobre a produción de efectos pola Sentenza no ámbito da Comunidade de Euskadi.

5. En virtude do presente Estatuto Político, nos procedementos constitucionais nos que sexan parte as Institucións vascas garantirase de modo singular o principio de equilibrio entre poderes, de modo que a impugnación polo Goberno do Estado das disposicións normativas e resolucións adoptadas polas Institucións vascas non supoñerá a suspensión automática das mesmas prevista cun carácter xeral no artigo 161.2 da Constitución.

Capítulo Terceiro.- Da Modificación e Actualización do Estatuto Político

Artigo 17.- Procedemento de modificación e actualización

Sen prexuízo das especificidades establecidas na regulación do exercicio democrático do dereito a decidir, para a modificación e actualización deste Estatuto Político atenderase ao seguinte procedemento:

a) A iniciativa corresponderá ao Parlamento Vasco a proposta de 1/5 parte dos seus membros, ao Goberno Vasco, ou ás Cortes Xerais do Estado.

b) A proposta haberá de ser aprobada pola maioría absoluta do Parlamento Vasco.

c) Unha vez aprobada, iniciarase un proceso de negociación entre as Institucións Vascas e as do Estado, que deberá culminar nun prazo máximo de 6 meses.

d) O acordo alcanzado, no seu caso, deberá ser aprobado polo Parlamento Vasco e as Cortes Xerais e ratificado definitivamente pola sociedade vasca, mediante referendo convocado para ese efecto polo Goberno Vasco.

e) No suposto de non alcanzarse un acordo, o Parlamento Vasco poderá solicitar ao Goberno Vasco que someta á ratificación da sociedade vasca mediante referendo a proposta inicialmente aprobada.

f) Se a proposta é ratificada pola sociedade vasca, iniciarase un novo proceso de negociación coas Institucións do Estado para incorporar a vontade democrática da sociedade vasca ao ordenamiento xurídico.

Anterior: Título preliminar

Proposta dun Novo Estatuto para Euskadi

Seguinte: Título II