Proposta dun Novo Estatuto para Euskadi/Título II

Proposta dun Novo Estatuto para Euskadi: Título II       Parlamento Vasco       2004
 

Título II.- Dos Poderes na Comunidade de Euskadi

Artigo 18.- Poderes de Euskadi

1. Os Poderes de Euskadi emanan da súa cidadanía, a quen corresponde, en todo caso, a lexitimidade da súa articulación e o seu exercicio a través das súas propias Institucións de Autogoberno.

2. A Comunidade de Euskadi exerce o Poder Lexislativo, o Poder Executivo e o Poder Xudicial a través do Parlamento Vasco, do Goberno Vasco e do seu Lehendakari, e das Institucións do Poder Xudicial en Euskadi, desde o respecto ao réxime foral privativo dos Territorios Históricos e de conformidade cos principios de independencia e separación de poderes que fundamentan o sistema democrático.

3. As Institucións vascas e as Institucións do Estado exercerán os seus poderes respectivos no ámbito que lles corresponda de conformidade co disposto no presente Estatuto, nun marco bilateral de cooperación e de respecto mutuo.

Capítulo Primeiro.- Do Poder Legislativo. O Parlamento Vasco

Artigo 19.- Funcións

1. O Parlamento Vasco exerce a potestade lexislativa da Comunidade de Euskadi, aproba os seus orzamentos e impulsa e controla a acción do Goberno Vasco, todo iso sen prexuízo de las demais atribucións e competencias que lle encomende este Estatuto, e das atribucións e competencias das Institucións Forales dos Territorios Históricos.

2. Corresponde, ademais, ao Parlamento Vasco:
a) Designar os Senadores que han de representar á Comunidade de Euskadi mediante o procedemento que ao efecto se sinale nunha Lei do propio Parlamento Vasco que asegurará a adecuada representación proporcional.
b) Solicitar do Goberno do Estado a adopción dun Proxecto de Lei ou remitir á Mesa do Congreso unha Proposición de Lei, delegando ante devandita Cámara aos membros do Parlamento Vasco encargados do seu defensa.
c) Interpoñer o recurso de inconstitucionalidade.

Artigo 20.- Natureza, composición e réxime de elección

1. O Parlamento Vasco é inviolable.

2. O Parlamento Vasco estará integrado por un número igual de representantes de cada Territorio Histórico elixidos por sufraxio universal, libre, directo e secreto.

3. A circunscrición electoral é o Territorio Histórico.

4. A elección verificarase en cada Territorio Histórico atendendo a criterios de representación proporcional.

5. O Parlamento Vasco será elixido por un período de catro anos.

6. Unha Lei Electoral do Parlamento Vasco regulará a elección dos seus membros e fixará as causas de inelexibilidade e incompatibilidade que afecten aos postos ou cargos que se desempeñen dentro do seu ámbito territorial.

7. Os membros do Parlamento Vasco serán inviolables polos votos e opinións que emitan no exercicio do seu cargo. Durante o seu mandato, polos actos delituosos cometidos no ámbito territorial da Comunidade de Euskadi, non poderán ser detidos nin retidos senón en caso de flagrante delito, correspondendo decidir, en todo caso, sobre a súa inculpación, prisión, procesamento e xuízo ao Tribunal Superior de Xustiza de Euskadi. Fóra do ámbito territorial da Comunidade de Euskadi, a responsabilidade penal será esixíbel nos mesmos términos ante a Sala do Penal do Tribunal Supremo.

Artigo 21.- Organización e funcionamento

1. O Parlamento Vasco elixirá de entre os seus membros un Presidente, unha Mesa e unha Deputación Permanente; funcionará en Pleno e Comisións. O Parlamento fixará o seu Reglamento interno, que deberá ser aprobado pola maioría absoluta dos seus membros. O Parlamento aprobará o seu orzamento e o estatuto do seu persoal.

2. Os períodos ordinarios de sesións durarán como mínimo oito meses ao ano.

3. A Cámara poderá reunirse en sesión extraordinaria a petición do Goberno, da Deputación Permanente ou da terceira parte dos seus membros. As sesións extraordinarias deberán convocarse cunha orde do día determinado e serán clausuradas unha vez que este sexa esgotado.

4. A iniciativa lexislativa corresponde aos membros do Parlamento, ao Goberno e ás Institucións Forales dos Territorios Históricos, nos términos establecidos pola Lei. Os membros do Parlamento poderán, tanto en Pleno como en Comisións, formular rogos, preguntas, interpelacións e mocións nos términos que regramentariamente establézanse.

5. A iniciativa popular para a presentación de proposicións de Lei, que haxan de ser tramitadas polo Parlamento Vasco, regularase por este mediante Lei, tendo en conta que esta é unha materia que pertence ao ámbito competencial exclusivo das Institucións vascas.

6. En caso de extraordinaria e urxente necesidade, o Goberno poderá ditar disposicións lexislativas provisionais que tomarán a forma de Decretos-Leis e que non poderán afectar ao ordenamento das Institucións básicas da Comunidade de Euskadi, aos dereitos, deberes e liberdades da cidadanía, ao réxime de relación e reparto competencial cos Territorios Históricos, nin ao réxime electoral interior. Os Decretos-Leis deberán ser inmediatamente sometidos a debate e votación de totalidade no Parlamento Vasco, convocado ao efecto se non estivese reunido, no prazo dos trinta días seguintes ao seu promulgación. A Cámara haberá de pronunciarse expresamente dentro de devandito prazo sobre o seu convalidación ou derrogación, para o que o Regramento establecerá un procedemento especial e sumario. Así mesmo, dentro do mesmo prazo citado, poderase proceder ao seu tramitación como Proxectos de Lei polo procedemento de urxencia.

7. As Leis do Parlamento serán promulgadas polo Lehendakari, o cal ordenará a publicación das mesmas no Boletín Oficial da Comunidade de Euskadi no prazo de quince días desde a súa aprobación.

Capítulo Segundo.- Do Poder Executivo. O Goberno Vasco e o Lehendakari

Artigo 22.- Natureza e funcións

O Goberno Vasco é o órgano colexiado que ostenta as funcións executivas e administrativas de Euskadi.

Artigo 23.- Organización

As atribucións do Goberno e a súa organización, baseada no Lehendakari e Conselleiros e Conselleiras, así como o Estatuto dos seus membros, serán regulados polo Parlamento.

Artigo 24.- Réxime de cese e responsabilidade

1. O Goberno Vasco cesa trala celebración de eleccións do Parlamento, no caso de perda da confianza parlamentaria ou por dimisión ou falecemento do Lehendakari.

2. O Goberno cesante continuará en funcións ata a toma de posesión do novo Goberno.

3. O Goberno responde politicamente dos seus actos, de forma solidaria, ante o Parlamento Vasco, sen prexuízo da responsabilidade directa de cada membro pola súa xestión respectiva.

4. O Lehendakari e os membros do Goberno, durante o seu mandato e polos actos delituosos cometidos no ámbito territorial da Comunidade de Euskadi, non poderán ser detidos nin retidos, senón en caso de flagrante delito, correspondendo decidir, en todo caso, sobre a súa inculpación, prisión, procesamento e xuízo ao Tribunal Superior de Xustiza de Euskadi. Fóra do ámbito territorial da Comunidade de Euskadi, a responsabilidade penal será esixible nos mesmos termos ante a Sala do Penal do Tribunal Supremo.

Artigo 25.- O Lehendakari

1. O Lehendakari será designado de entre os seus membros polo Parlamento Vasco e nomeado polo Rei. O nomeamento do Lehendakari será efectivo tralo seu toma de posesión nun acto solemne, de acordo coas tradicións e símbolos de identidade vascos.

2. O Parlamento Vasco determinará por Lei a forma de elección do Lehendakari e os seus atribucións, así como as relacións do Goberno co Parlamento.

3. O Lehendakari designa e separa os Conselleiros e Conselleiras do Goberno e dirixe a súa acción, ostentando á vez a máis alta representación da Comunidade de Euskadi.

Capítulo Terceiro.- Do Poder Xudicial. O Consello Xudicial Vasco

Artigo 26.- Competencia e órganos xurisdicionais

1. A organización xudicial vasca culminará no Tribunal Superior de Xustiza de Euskadi, que ostentará competencia en todo o territorio da Comunidade de Euskadi, e ante o que se esgotarán as sucesivas instancias procesais, incluíndo os recursos de casación ou a última instancia que proceda en todas as ordes da xurisdición.

2. A competencia dos órganos xurisdicionais na Comunidade de Euskadi esténdese a todas as ordes, instancias e grados, independentemente do dereito aplicado, coa única excepción no conxunto do Estado da xurisdición do Tribunal Supremo.

3. En relación coa competencia dos órganos xurisdicionais na Comunidade de Euskadi, corresponderá ao Tribunal Supremo, como órgano superior do Poder Xudicial, a unificación de doutrina ante a aplicación do dereito de forma inequivocamente contraditoria, entre diversos órganos xudiciais ou respecto de a xurisprudencia do propio Tribunal Supremo, así como o coñecemento dos conflitos de competencia e de xurisdición entre os órganos xudiciais da Comunidade de Euskadi e os demais do Estado.

4. Así mesmo en relación coa competencia dos órganos xurisdicionais na Comunidade de Euskadi, as anteriores previsións deste artigo entenderanse sen prexuízo da xurisdición que, en amparo e protección dos dereitos fundamentais, corresponde do Tribunal Constitucional, así como ao Tribunal Europeo de Dereitos Humanos con sé actual en Estrasburgo, de acordo coas súas respectivas regulacións en vigor.

Artigo 27.- Goberno do Poder Xudicial. O Consello Xudicial Vasco

1. O goberno do Poder Xudicial no ámbito da Comunidade de Euskadi corresponde á Institución vasca denominada Consello Xudicial Vasco, que exercerá as súas competencias e funcións en estreita colaboración co Consello Xeral do Poder Xudicial no Estado co fin de preservar os principios de unidade e independencia xurisdicional. O Consello Xudicial Vasco desenvolverá as súas competencias sen prexuízo das atribucións que corresponden aos Presidentes dos Tribunais e aos titulares dos restantes órganos xurisdicionais con respecto ao seu propio ámbito orgánico.

2. O Consello Xudicial Vasco designará ao Presidente do Tribunal Superior de Xustiza e corresponderanlle, así mesmo, as facultades de inspección de Xulgados e Tribunais, así como a consulta e informe sobre as materias que afecten ao Poder Xudicial na Comunidade de Euskadi. Do mesmo xeito, compételle ao Consello Xudicial Vasco a aplicación do disposto nas Leis do Parlamento Vasco de acordo cos criterios esenciais e sustantivos fixados na Lei Orgánica do Poder Xudicial, en materia de selección, provisión, carreira, formación, réxime disciplinario e de retribucións de Secretarios, Xuíces, Maxistrados e Fiscais en Euskadi, tendo en conta a devanditos efectos o carácter preferente do coñecemento do dereito vasco e do éuscaro.

3. O Consello Xudicial Vasco estará integrado polo Presidente do Tribunal Superior de Xustiza de Euskadi, que o presidirá, e por un conxunto de membros cuxa composición e estatuto xurídico serán regulados mediante Lei do Parlamento Vasco, atendendo á súa competencia e a un criterio mixto que garanta a elección dunha parte dos membros entre Xuíces e Maxistrados que exerzan as súas funcións na Comunidade de Euskadi.

Artigo 28.- Ministerio Fiscal

1. A organización e funcionamento do Ministerio Fiscal no ámbito da Comunidade de Euskadi regularase mediante Lei do Parlamento Vasco, que lle atribuirá a defensa da legalidade no seu conxunto, mediante o exercicio de cantas accións encoméndelle o ordenamento xurídico en todas as ordes da xurisdición.

2. O Fiscal Xefe do Tribunal Superior de Xustiza de Euskadi será designado polo Consello Xudicial Vasco e exercerá a xefatura directa sobre o conxunto de fiscalías e a súa organización na Comunidade de Euskadi. Así mesmo, corresponderalle a proposta de nomeamento e de carreira de fiscais para a súa designación polo Consello Xudicial Vasco, así como las demais facultades propias do cargo.

Artigo 29.- Administración de Xustiza

1. A Comunidade de Euskadi exercerá no seu territorio todas as facultades executivas e de carácter orgánico que especifique o ordenamento xurídico en relación coa Administración de Xustiza, en aplicación dos mesmos principios e leis procesais que rexen no Estado ao obxecto de garantir a defensa dos dereitos e deberes fundamentais da cidadanía.

2. A Xustiza na Comunidade de Euskadi será gratuita nos términos que estableza a Lei e, en todo caso, para quen acrediten insuficiencia de medios económicos, de modo que teñan garantido o dereito de defensa profesional e independente en todos os procesos en que, conforme á Lei, así se requira.

3. A Comunidade de Euskadi ten competencia exclusiva en materia de planta xudicial, demarcacións territoriales e fixación da súa capitalidade, dispoñendo a estes efectos da facultade de crear novos xulgados e seccións, e de dotar a todos os órganos xudiciais dos medios materiais, orgánicos e persoais que sexan precisos.

4. Por Lei do Parlamento Vasco crearanse os Corpos de funcionarios do persoal ao servizo da Administración de Xustiza na Comunidade de Euskadi e establecerase o seu correspondente estatuto xurídico e o réxime da súa relación de servizo.

5. Establecerase o marco preciso de cooperación entre o Goberno Vasco e o Ministerio de Xustiza para a ordenada xestión da Administración de Xustiza na Comunidade de Euskadi e a súa coordinación co ámbito estatal e europeo.

Artigo 30.- Policía Xudicial

A Policía Vasca ou Ertzaintza, en canto actúe como Policía Xudicial, estará ao servizo do Poder Xudicial, nos términos que dispoñan as Leis procesais.

Anterior: Título I

Proposta dun Novo Estatuto para Euskadi

Seguinte: Título III